با اینکه کنوانسیون حقوق کودک مورد اجماع‌­ترین کنوانسیون حقوق بشری جهان است، رئیس کمیته بین‌­المللی صلیب سرخ میریانا اسپولیاریک تأکید دارد که برای حمایت از کودکان در مخاصمات مسلحانه کار بسیار بیشتری باید انجام شود.

بیانیه، 6 ژوئن 2023 (16 خرداد 1402)

سخنرانی میریانا اسپولیاریک، رئیس کمیته بین­‌المللی صلیب سرخ، در کنفرانس حمایت از کودکان در مخاصمات مسلحانه در اسلو (2023.06.06)

وزیر محترم، همکاران گرامی،

مخاصمات مسلحانه همچنان زندگی میلیون­‌ها کودک را ویران می‌­کند.

وقتی به مأموریتی می‌­روم، کودکان را می‌­بینم. در مالی، سوریه، اوکراین، دیدم اثرات خشونت و ویرانی بر تمام جنبه‌­های زندگی­شان سایه افکنده است. صورت کودک نمی­‌تواند ترس را پنهان کند، ترس از رنج بیشتر را.

هر کجا که کمیته بین‌­المللی صلیب سرخ فعالیت دارد، از جبهه‌­های جنگ تا اردوگاه‌­ها، زندان‌­ها و شهرها، روایت‌­ها هولناکند:

کودکان:

  • همچنان به­‌عنوان سرباز به کار گرفته می‌­شوند؛
  • مجروح و کشته می­‌شوند؛
  • آواره شده و در اردوگاه­‌ها تنها می‌­مانند؛
  • از خانواده­‌هایشان جدا می‌­شوند؛
  • در معرض چندین سوءاستفاده­ از جمله خشونت جنسی قرار می­‌گیرند؛

از تحصیل بازمی‌­مانند.

حقوق بین­‌المللی بشردوستانه تضمین‌­هایی جدی ارائه می‌­کند تا اطمینان یابیم خدمات ضروری که کودکان به آنها وابسته‌­اند در طول مخاصمه مسلحانه ادامه می‌­یابد.

همچنین حق احترام و حمایت ویژه را برای کودکان متأثر از مخاصمات مسلحانه قائل می‌­شود، از جمله:

  • برخورد متناسب با سن در طول بازداشت
  • دسترسی به تحصیل، غذا و خدمات سلامت
  • بازپیوند کودکان بدون همراه با خانواده‌­هایشان
  • حمایت در برابر کودک­‌سربازی

با این حال، قوانین و استانداردها به‌­صورت گزینشی بر برخی کودکان اعمال شده و بر برخی دیگر اعمال نمی‌­شود.

کودکان صرفاً به این دلیل که مرتبط با دشمن تلقی می‌­شوند، آماج حمله و شکنجه و گرسنگی و بازداشت قرار می­‌گیرند.

اکنون چندین سال است که که در  شمال‌­شرق سوریه، کودکان در اردوگاه زندگی می‌­کنند یا از خانواده­‌های خود جدا مانده­‌اند و در طول اقدامات ضدتروریستی به زندان منتقل شده‌­اند.

کودکان به جرم گناهان فرضی والدین یا جوامعشان تنبیه می­‌شوند؛ به جرم بخت بد به­‌دنیاآمدن در اردوگاه.

اردوگاه الهول یکی از بحران‌­های پیچیده حمایت از کودک در سال­‌های اخیر است.

حقوق بین‌­المللی بشردوستانه از همه قربانیان مخاصمه حفاظت می‌­کند و این یعنی همه کودکان سرباز، اسیر، یا بازداشتی.

کودک کودک است. هیچ کار تبعیض‌­آمیزی قابل توجیه یا پذیرفتنی نیست.

برای کاهش رنج کودکان در مخاصمات مسلحانه، کمیته بین‌­المللی صلیب سرخ با حاملان سلاح درباره مسائل حمایت از کودکان تعامل می‌­کند، به خانواده­‌ها کمک می‌­کند کودکان مفقود خود را پیدا کنند، از کودکان بازداشت‌­شده بازدید می‌­کند و به ارائه کمک‌‌های بشردوستانه و مراقبت پزشکی می‌­پردازد.

با این وجود، در بطن حمایت از کودکان در مخاصمات مسلحانه احترام به حقوق بین‌­المللی بشردوستانه نهفته است.

کنوانسیون­‌های ژنو در سراسر جهان به تصویب رسیده­‌اند و کنوانسیون حقوق کودک مورد اجماع­‌ترین کنوانسیون حقوق بشری جهان است اما همچنان تا جهانی‌­سازی برخی پیمان‌­های حمایتی و چارچوب­‌های سیاستی دیگر فاصله داریم.

و مهم­تر از همه اینکه احترام و تضمین احترام به حقوق بین‌­المللی بشردوستانه است.

این کنفرانس فرصتی است برای دولت‌­ها تا در زمینه قوانین و سیاست­‌های خود پیش­قدم شده و از نفوذ خود بر دیگران هم برای این کار استفاده کنند. کمیته بین‌­المللی صلیب سرخ خواستار تعهدات محکم و استواری است:

اولاً، به پیمان‌­هایی بپیوندید که استخدام کودکان در مخاصمه مسلحانه را ممنوع می‌­کند. وقت آن رسیده این پیمان‌­ها جهانی باشند.

به رغم آگاهی از کودک‌­سربازی، همه دولت‌­های به حقوقی که آن‌را منع می‌­کند نپیوسته­‌اند:

  • پروتکل اختیاری درباره کودکان در مخاصمات مسلحانه
  • پروتکل‌­های الحاقی 1 و 2 کنوانسیون‌­های ژنو
  • و نظام­نامه دیوان کیفری بین‌المللی

ثانیاً، به‌­شکل معناداری از همه کودکانی که توسط نیروهای مسلح و گروه­‌های مسلح به استخدام درآمده‌­اند حمایت کرده و به­شکل مشخص تلاش برای آزادسازی و ادغام مجدد در جامعه را افزایش دهید.

کودکانی را که به سربازی گرفته شده­‌اند باید پیش و بیش از هر چیز قربانی دید. بازداشت باید آخرین گزینه باشد ولی در اغلب موارد قاعده است.

ما از دولت‌­ها می‌­خواهیم «اصول پاریس» را امضا و در جهت اجرایشان اقدام کنند. این اصول راهنمای آزادسازی و ادغام مجدد کودک‌­سربازان در جامعه در جهت تضمین منافع ایشان است.

ثالثاً، دست به کار شوید؛ یعنی در داخل ارتش­‌هایتان، تا جلو اثرات عظیم جنگ شهری بر کودکان را بگیرید.

حمایت ویژه از کودکان باید خصوصاً در دکترین و برنامه‌­ریزی جنگ شهری مورد توجه قرار گیرد و در آموزش­‌ها گنجانده شود.

احتمال بیشتری دارد که کودکان در اثر تسلیحات انفجاری در مناطق پرجمعیت جان خود را از دست بدهند و گرفتار عواقب فروپاشی خدمات سلامت و آموزش شوند.

به‌­طور خاص، دولت‌­های بیشتری باید «اعلامیه سیاسی تقویت حمایت از غیرنظامیان در برابر عواقب انسانی ناشی از استفاده تسلیحات انفجاری در مناطق پرجمعیت» را امضا کرده و در جهت اجرای آن گام بردارند.

جناب وزیر، همکاران گرامی،

امروز بیش از هر زمان دیگری می­‌توانیم حمایت از کودکان در مخاصمه مسلحانه را در جایگاه اولویت سیاسی افزایش دهیم و اطمینان یابیم این موضوع بودجه لازم را دریافت می‌­کند.

به همین دلیل، از نروژ برای برگزاری این کنفرانس مهم سپاسگزارم و از شما بابت اینکه فرصت این سخنرانی را به من دادید تشکر می‌­کنم.