بیانیه کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ (ICRC)، که توسط تیلمان رودنهاوزر، مشاور حقوقی، در هفتمین نشست کارگروه نامحدود در مورد امنیت و استفاده از فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات 2021-2025، در تاریخ 6 مارس 2024 (27 اسفند 1402)، در نیویورک ارائه شد.

بیانیه 7 مارس 2024  (28 اسفند 1402)

سفیر گفور، اعلیحضرات، همکاران،

تحت رهبری و ریاست شما، این کارگروه به توافق قابل توجهی در مورد تهدیدات فناوری­‌های اطلاعات و ارتباطات در زمینه امنیت بین‌المللی، از جمله در شرایط مخاصمه مسلحانه، دست یافته است.

نمایندگی‌ها نگرانی مشترکی را در مورد فعالیت‌های فناوری‌­های اطلاعات و ارتباطات ابراز می‌کنند که بر ارائه خدمات ضروری به جمعیت غیرنظامی، از جمله خدمات پزشکی و امداد بشردوستانه تاثیر می‌گذارد.

در این زمینه، کمیته بین‌المللی صلیب سرخ از شما درخواست می‌کند که بحث‌ها را در مورد محدودیت‌هایی که حقوق بین‌الملل، و به ویژه حقوق بین‌المللی بشردوستانه، بر استفاده از فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات در شرایط مخاصمه مسلحانه اعمال می‌کند، تعمیق ببخشید. ما معتقدیم که در این موضوع پیشرفت‌هایی حاصل شده است و زمینه‌های مشترک بیشتری در دسترس است.

چه نقاط اشتراکی را می‌توانیم شناسایی کنیم؟

از سال ۲۰۲۱، این گروه بارها تأکید کرده است که در محیط فناوری اطلاعات و ارتباطات، یادآوری حقوق بین‌المللی بشردوستانه، هیچگاه مخاصمات مسلحانه را مشروع یا تشویق نمی‌کند.

نمایندگی‌ها به درستی تأکید کرده‌اند که حقوق بین‌المللی بشردوستانه مانع مخاصمات مسلحانه نمی‌شود. در واقع، تکالیف حقوق بین‌الملل برای پیشگیری از مخاصمه مسلحانه و حفظ صلح و امنیت، در منشور سازمان ملل متحد مشخص شده است.

حقوق بین‌المللی بشردوستانه با ماده ۵۱ منشور سازمان ملل متحد و حق دفاع مشروع متفاوت است. حقوق بین‌المللی بشردوستانه محدودیت‌هایی را تعیین می‌کند که باید در شرایط ناخوشایند و نامطلوب مخاصمه مسلحانه رعایت شود، صرف‌نظر از اینکه آیا منشور سازمان ملل نقض شده است یا خیر. امروز، جهان با بیش از ۱۲۰ مخاصمه مسلحانه، از جمله مخاصمات بین‌کشوری، روبرو است.

این اجماع گران‌بهای بشردوستانه که محدودیت‌هایی برای جنگ‌ها تعیین می‌کند، باید حتی زمانی پابرجا بماند که از روش‌ها و ابزارهای جدید جنگی استفاده می‌شود. جمعیت‌های شما، جوامعی که نمایندگی‌های حاضر در این اتاق از آنها نمایندگی می‌کنند، به این حمایت نیاز دارند.

بحث‌های این گروه، شمار روزافزونی از کشورها را برای بیان دیدگاه‌هایشان در مورد اعمال حقوق بین‌الملل، از جمله حقوق بین‌المللی بشردوستانه، بر استفاده از فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات، تشویق کرده است.

بیانیه منطقه‌ای مشترکی که امروز توسط سنگال و کلمبیا ارائه شد و همچنین “موضع مشترک آفریقایی” که اخیراً منتشر شده است، نشان می‌دهد که ایجاد درک مشترک امکان‌پذیر است. 55 کشور اتحادیه آفریقا به اتفاق آرا معتقدند که “علیرغم اینکه بیشتر قوانین حقوق بین‌المللی بشردوستانه قبل از ظهور فضای سایبری پدید آمده‌اند، این قوانین […] برعملیات سایبری اعمال می‌شوند که ممکن است در زمینه یک مخاصمه مسلحانه انجام شود “.

کمیته بین‌المللی صلیب سرخ این کارگروه نامحدود را تشویق می‌کند تا بر مواضع منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، و سایر مواضع ملی، متکی شده و زبان روشنی را در مورد حقوق بین‌المللی بشردوستانه در گزارش پیشرفت ماه ژوئیه لحاظ کند.

 

با این حال، ویژگی‌های منحصر به فرد فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات نیز نیازمند بحث و بررسی بیشتری هستند.

یافتن یک زبان مورد توافق در مورد قابلیت اعمال حقوق بین‌المللی بشردوستانه بر استفاده از فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی در مخاصمات مسلحانه، نباید مانع از بحث همزمان در مورد نحوه اعمال محدودیت حقوق بین‌المللی بشردوستانه بر عملیات سایبری شود. نیاز به مطالعه بیشتر در این زمینه در دو گزارش پیشرفت اخیر منعکس شده است. به نظر کمیته بین‌المللی صلیب سرخ، این امر فوراً مورد نیاز است.

مثلا، از دیدگاه ما صرفا اشاره به اصل تمایز کافی نیست، اگر در همان زمان، برخی کشورها کاربرد آن را در محیط فناوری اطلاعات و ارتباطات تا حدی محدود کنند که بیشتر موارد استفاده از باج‌افزارها، پاک‌کننده‌ها یا حملات محروم سازی از خدمات توزیع شده (DDoS) را از شمول آن خارج سازند، با این توجیه این موارد منجر به خسارت فیزیکی نمی‌شوند. تفاسیری از حقوق بین‌المللی بشردوستانه که تنها بر حمایت از اشیاء غیرنظامی در برابر خسارت فیزیکی تمرکز دارند، در محیط فناوری اطلاعات و ارتباطات ناکافی هستند.

از دیدگاه کمیته بین‌المللی صلیب سرخ، می توان به درک مشترکی از حمایت ارائه شده توسط حقوق بین‌المللی بشردوستانه موجود دست یافت، که تعادل مناسبی را بین اصول ضرورت نظامی و بشردوستی برقرار می‌کند.

در همین حال، اگر قواعد موجود حقوق بین‌المللی بشردوستانه به گونه‌ای تفسیر شوند که با بی‌پاسخ رها کردن انواع جدید آسیب‌های ناشی از استفاده از این فناوری‌ها در طول مخاصمات مسلحانه، کارکرد حمایتی آن در محیط فناوری اطلاعات و ارتباطات را تضعیف کنند، باید قواعد اضافی برای تقویت چارچوب قانونی موجود تدوین شود تا اطمینان حاصل شود که این چارچوب با توجه به دیجیتالی شدن مخاصمات مسلحانه، همچنان مناسب باقی می‌ماند.

با تشکر