تضمین کرامت اجساد کشته‌شده و پایان عاطفی برای خانواده بازمانده ضروری است
خبرنامه 15 سپتامبر 2023 (24 شهریور 1402)
خبرنامه مشترک کمیته بین‌المللی صلیب سرخ، فدراسیون بین‌المللی جمعیت‌های صلیب سرخ و هلال احمر و سازمان جهانی بهداشت
ژنو – در میان تلفات جانی ویرانگر ناشی از بلایا و درگیری‌ها، اغلب ترس و سوءتفاهم بی‌اساس در مورد اجساد کشته‌شدگان وجود دارد. بنابراین مهم است که جوامع ابزار و اطلاعات مورد نیاز را برای مدیریت ایمن و با کرامت اجساد در اختیار داشته باشند. فدراسیون بین‌المللی جمعیت‌های صلیب سرخ و هلال احمر (IFRC)، کمیته بین‌المللی صلیب سرخ (ICRC) و سازمان جهانی بهداشت (WHO) امروز اعلام کردند که این موضوع تاحدی بازماندگان را در مسیر بهبود کمک می‌کند.
وقتی افراد زیادی در بلایای طبیعی یا درگیری‌های مسلحانه جان خود را از دست می‌دهند، وجود این اجساد برای جوامع آسیب‌دیده اضطراب‌آور است. گاهی برای مدیریت اضطراب پیش آمده و گاهی به دلیل ترس از اینکه این اجساد تهدیدی برای سلامتی باشند، ممکن است افراد به سرعت اقدام به دفن اجساد کنند (مانند گورهای دسته جمعی). سازمان‌های مذبور اعلام کردند که این رویکرد می‌تواند برای مردم مخرب باشد.
اگرچه مقامات محلی و جوامع ممکن است تحت فشار شدیدی برای دفن سریع کشته‌شدگان باشند، اما پیامدهای سوءمدیریت کشته‌شدگان شامل ناراحتی‌های روانی طولانی مدت برای اعضای خانواده بازماندگان و همچنین مشکلات اجتماعی و قانونی است. تدفین‌هایی که در آن گورهای فردی به راحتی قابل ردیابی هستند و مستندسازی شده‌اند به خوبی مدیریت شده‌اند. روشی که تضمین کند مکان دقیق هر جسد و همچنین اطلاعات مرتبط و وسایل شخصی او، طبق دستورالعمل‌های توسعه‌یافته سازمان‌های مربوطه، به‌ویژه کتابچه مشترک راهنمای کمیته بین‌المللی صلیب سرخ، فدراسیون بین‌المللی جمعیت‌های صلیب سرخ و هلال احمر و سازمان بهداشت جهانی برای مدیریت اجساد پس از بلایا، مشخص شده است. سوزاندن جسد نباید قبل از شناسایی نهایی جسد انجام شود.
به منظور حمایت از مدیریت بهتر اجساد، سازمان‌ها ابزار و تخصص را در اختیار مقامات محلی قرار می‌دهند تا به آنها کمک کنند وظایف گاهاً طاقت‌فرسای دفن اجساد را مدیریت کنند. امروزه در لیبی، تیم‌های صلیب سرخ و سازمان جهانی بهداشت مستقیماً با مقامات، جوامع و جمعیت هلال احمر لیبی کار می‌کنند و از آنها با راهنمایی، مواد مورد نیاز و آموزش حمایت می‌کنند. کمیته بین‌المللی صلیب سرخ و سازمان جهانی بهداشت کیسه‌های جسد را در لیبی تحویل می‌دهند تا به تدفین کرامت‌آمیز اجساد کمک کنند.
اجساد افرادی که در اثر جراحات ناشی از بلایای طبیعی یا درگیری‌های مسلحانه جان خود را از دست داده‌اند، تقریباً هرگز خطری برای سلامتی جوامع ایجاد نمی‌کنند. چرا که قربانیانی که بر اثر ضربه، غرق شدن یا آتش‌سوزی جان خود را از دست داده‌اند، معمولاً ارگانیسم‌هایی را که با اقدامات احتیاطی رایج باعث بیماری می‌شوند، در خود جای نمی‌دهند. استثنائات مواردی هستند که مرگ و میر ناشی از بیماری‌های عفونی مانند ابولا یا بیماری ماربورگ یا وبا رخ می‌دهد، یا زمانی که فاجعه در منطقه‌ای بومی که این بیماری‌های عفونی وجود دارند، رخ داده است.
در هر شرایطی، وجود اجساد در نزدیکی یا در منابع آب می‌تواند منجر به نگرانی‌های سلامتی شود، زیرا ممکن است از اجساد مدفوع نشت کند و منابع آب را آلوده کند که منجر به خطر اسهال یا سایر بیماری‌ها می‌شود. بدن اجساد نباید در تماس با منابع آب آشامیدنی قرار گیرد.
پییر گویومارک، مدیر بخش پزشکی قانونی کمیته بین‌المللی صلیب سرخ می‌گوید: «این باور که اجساد کشته‌شدگان باعث ایجاد اپیدمی می‌شوند، براساس شواهد تأیید نمی‌شود. ما شاهد موارد زیادی هستیم که گزارش‌های رسانه‌ها و حتی برخی از متخصصان پزشکی این موضوع را اشتباه مطرح می‌کنند. کسانی که از فاجعه‌ای مانند یک بلای طبیعی جان سالم به در می‌برند، بیشتر از اجساد می‌توانند ناقل بیماری باشند.»
دکتر کازونوبو کوجیما، مسئول پزشکی ایمنی زیستی و امنیت زیستی در برنامه فوریت‌های بهداشتی سازمان جهانی بهداشت می‌گوید: «ما از مقامات جوامعی که تحت تأثیر فاجعه قرار گرفته‌اند می‌خواهیم که برای تدفین دسته جمعی یا سوزاندن دسته جمعی عجله نکنند. مدیریت کرامت‌آمیز اجساد برای خانواده‌ها و جوامع مهم است و در موارد درگیری، اغلب عامل مهمی برای پایان دادن سریعتر به جنگ است.»
گوئن ایمر، افسر ارشد بهداشت عمومی در موارد اضطراری و رئیس عملیات اضطراری پاسخ به زلزله مراکش فدراسیون بین‌المللی جمعیت‌های ملی می‌گوید: «عجله غیرضروری برای دفع اجساد کشته‌شدگان در بلایا یا درگیری‌ها، فرصت شناسایی و سوگواری عزیزان را از خانواده‌ها سلب می‌کند، در حالی که هیچ فایده‌ای برای سلامت عمومی ندارد. رفتار کرامت‌آمیز با اجساد به معنی زمان مناسب برای شناسایی متوفی و سوگواری و انجام مراسم تشییع جنازه مطابق با هنجارهای فرهنگی و اجتماعی محلی است.»
کمیته بین‌المللی صلیب سرخ، فدراسیون بین‌المللی جمعیت‌های صلیب سرخ و هلال احمر و سازمان بهداشت جهانی مایلند موارد زیر را به مقامات و جوامع یادآوری کنند:
- با وجود اینکه دیدن اجساد آزاردهنده است، رهبران جامعه یا مقامات نباید عجولانه اجساد را در گورهای دسته جمعی دفن کنند یا آنها را به صورت دسته جمعی بسوزاند. تشریفات تدفین یا سوزاندن باید دغدغه‌های فرهنگی، مذهبی و خانوادگی را در نظر داشته باشد.
- اجساد افرادی که در اثر بلایای طبیعی یا درگیری‌های مسلحانه جان خود را از دست می‌دهند، عموماً منبع بیماری نیستند.
- درصورتی که فرد متوفی به دلیل یک بیماری بسیار عفونی فوت نکرده باشد، خطر برای عموم ناچیز است. با این حال، خطر اسهال ناشی از نوشیدن آب آلوده به مواد مدفوع اجساد وجود دارد. ضدعفونی معمول آب آشامیدنی برای جلوگیری از بیماری‌های ناشی از آب کافی است.
- تدفین دسته جمعی یا سوزاندن سریع موجب بی‌حرمتی به فرد متوفی و عدم امکان شناسایی کشته‌شدگان می‌شود و همچنین اطلاع رسانی به خانواده را دشوارتر و گاهی غیرممکن می‌کند.
- تنها زمانی که مرگ و میر ناشی از برخی بیماری‌های عفونی باشد یا زمانی که یک فاجعه طبیعی در منطقه‌ای رخ می‌دهد که چنین بیماری بومی است، اجساد کشته‌شده خطر ابتلا به بیماری‌های همه‌گیر را برای سلامتی ایجاد می‌کند.
- پودر آهک تجزیه را تسریع نمی‌دهد و از آنجایی که اجساد کشته‌شده در هنگام فاجعه یا درگیری به طور کلی یک خطر عفونی نیستند، ضد عفونی این اجساد لازم نیست.
- پس از هر گونه تماس با فرد متوفی، دست‌ها باید با آب و صابون شسته شوند یا در صورت عدم وجود کثیفی قابل مشاهده، با مایع ضدعفونی حاوی الکل تمیز شوند.
کمیته بین‌المللی صلیب سرخ، فدراسیون بین‌المللی جمعیت‌های صلیب سرخ و هلال احمر و سازمان جهانی بهداشت از همه طرف‌های درگیری و واکنش‌دهنده در بلایا می‌خواهند که از اصول تعیین‌شده برای مدیریت اجساد کشته‌شده، به نفع همه جامعه پیروی کنند و این سازمان‌ها می‌توانند در صورت لزوم حمایت بیشتری ارائه کنند.
Comments