اکنون یک ماه از زمانی که کمیتۀ بین‌المللی صلیب سرخ در انتقال بیش از 1000 نفر از بازداشت‌شدگان سابق به خانه‌شان کمک کرد می‌گذرد. این عملیات، بزرگترین عملیات انتقال در زمان جنگ بود که کمیتۀ بین‌المللی صلیب سرخ طی نزدیک به 70 سال گذشته در آن شرکت داشت. دو نفر از همکاران کمیتۀ بین‌المللی صلیب سرخ چگونگی وقوع آن را شرح می‌دهند.
فابریزیو کاربونی، مدیر منطقه‌ای کمیتۀ بین‌المللی صلیب سرخ می‌گوید: «شب قبل از عملیات شب کوتاهی بود، اضطراب زیادی وجود داشت، کارهای بسیاری در حال انجام بود و موضوعات زیادی که باید به آنها فکر می‌شد.»
هیجان قابل درک بود. عملیات تسهیل آزادسازی و انتقال بازداشت‌شدگان سابق میان طرفین شرکت‌کننده در مخاصمه نزدیک به دو سال در جریان بود.
جایی برای اشتباه وجود نداشت.
انتقال شمار زیادی از افراد بین شهرهای مختلف در دو کشور، در پس‌زمینۀ مخاصمه و همه‌گیری جهانی، هرگز کار ساده‌ای نیست.
کاربونی می‌گوید: «در آغاز، چند مانع لحظه آخری وجود داشت. هر وقفه‌ای می‌توانست مشکل‌ساز باشد چرا که توافق این بود که تمامی پروازها در یک زمان انجام شود. اعتماد زیادی در کار وجود داشت.
یک تأخیر در یک فرودگاه به منزلۀ تأخیرهای بیشتر در دیگر فرودگاه‌ها بود. ما بازۀ زمانی کوتاهی داشتیم تا کارها را انجام دهیم، بنابراین همه‌چیز بسیار فشرده و پر تنش بود.»
بازداشت‌شدگان سابق در حال انتظار برای سوار شدن به هواپیما/عکس از کمیتۀ بین‌المللی صلیب سرخ
این عملیات، که با همکاری مقامات هلال احمر یمن و هلال احمر عربستان سعودی انجام شد، نتیجۀ گفتگوهای ماه سپتامبر در سوئیس بود که بر پایۀ توافق استکهلم در اواخر 2018 ایجاد شد.
نقش کمیتۀ بین‌المللی صلیب سرخ عمل به عنوان یک میانجی بی‌طرف در انتقال بازداشت‌شدگان سابق بود.
کاربونی که در صنعا حضور داشت به یاد می‌آورد که «در فرودگاه کمی هرج و مرج وجود داشت، افرادی بسیاری روی باند حضور داشتند، و هیاهو و فعالیت زیاد بود.
همکاران من تمامی تلاش خود را برای رفع آخرین جزئیات انجام می‌دادند. داوطلبان و کارکنان هلال احمر یمن توصیه‌های بهداشتی درباره کووید 19 ارائه می‌کردند. حس پیش‌بینی و انتظار در حال افزایش بود.»
تمامی کارکنان و بازداشت‌شدگان سابق باید ماسک می‌زدند، در حالی که فاصله‌گذاری فیزیکی تا حد امکان برقرار بود.
تا اواسط صبح، دو هواپیما برای خروج از صنعا آماده بودند. اما تأخیری که در فرودگاه دیگر به وجود آمده بود به معنی آن بود که نمی‌توانستند پرواز کنند.
کاربونی می‌گوید: «می‌توانستید تنش را در چهرۀ افراد ببینید. با یک تأخیر دیگر، احساسات در حال اوج گرفتن بود.
اما نهایتاً آنها به پرواز درآمدند و این لحظۀ بسیار مسرت‌بخشی بود، چون نشان می‌داد که عملیات واقعاً در حال وقوع است.»
تا اواخر صبح پانزدهم اکتبر (24 مهرماه)، پنج هواپیما تقریباً به طور همزمان از شهرهای صنعا و صیدون در یمن، و شهر ابها در عربستان به پرواز درآمدند.
این لحظه، برای آنهایی که در هواپیماها بودند، لحظۀ بسیار مهمی بود.
یکی از بازداشت‌شدگان گفت: «من در انتظار زمانی هستم که نزد خانواده‌ام بازمی‌گردم، دلم برای آنها خیلی تنگ شده.
امروز شادترین روز زندگی من است، آزادی‌ام را بدست می‌آورم، و امیدوارم باقی بازداشت‌شدگان نیز آزاد شوند و در کشور صلح و وضعیت بشردوستانۀ بهتری برقرار شود.»
با شادی آواز خواندن
400 مایل آنطرف‌تر در صیدون، تورایا بن یوسف نیز با مشاهدۀ پرواز هواپیما از فرودگاه به سمت صنعا نفسی از روی آرامش کشید.
تورایا که نمایندۀ حمایتی کمیتۀ بین‌المللی صلیب سرخ است و به طور معمول در انگلستان مستقر می‌باشد، برای کمک در این عملیات فراخوانده شده بود.
هواپیما در حال بلند شدن و اوج گرفتن در فرودگاه صیون/عکس از کمیتۀ بین‌المللی صلیب سرخ
او گفت: «وقتی که هواپیما به پرواز درآمد می‌شد تغییر به وجود آمده در فضا را احساس کرد. افراد آرام شدند، آنها می‌دانستند که هواپیماهای دیگری نیز از جاهای دیگر به پرواز درآمده‌اند و می‌دانستند که این کار در حال انجام است.»
«ما باید برای انجام این کار بر چالش‌های لجستیکی بزرگی غلبه می‌کردیم. برای شروع، بازداشت‌شدگان سابق برای رسیدن به فرودگاه یک سفر 10 ساعته با اتوبوس داشتند که باید در مسیر از ایست‌های بازرسی متعددی عبور می‌کردند.
«نهایتاً هنگامی که به فرودگاه رسیدند و متوجه شدند که واقعاً در حال رفتن به خانه هستند، با شادی شروع به خواندن کردند. این لحظه‌ای خاص بود.»
بازداشت‌شدگان سابق در حال انتظار برای سوار شدن به هواپیما در فرودگاه صنعا، به همراه اقلام کمکی دریافتی/عکس از کمیتۀ بین‌المللی صلیب سرخ
بسیاری از آنها زخم‌هایی از جنگ داشتند، و تعدادی نیز می‌بایست با برانکارد به داخل هواپیما برده می‌شدند.
در هر فرودگاه، کارکنان کمیتۀ بین‌المللی صلیب سرخ هویت بازداشت‌شدگان سابق را بررسی می‌کردند. همچنین به آنها بسته‌های بهداشتی، ماسک، لباس، غذا و مقدار اندکی پول داده می‌شد تا کمک کند پس از فرود به مقصدشان برسند.
بن یوسف می‌گوید: «آنها برای رفتن به خانه خوشحال بودند. بسیاری از آنها گفتند قصد دارند ازدواج کنند. بقیه هم در انتظار رسیدن به خانه و خوردن غذای خانگی دستپخت مادرشان بودند.»
«شاید ما مسئول عملیات پروازها بودیم، اما این کار خیلی بیشتر از یک عملیات انتقال بود.
«از دیدگاه بشردوستانه، شما با افرادی سر و کار دارید که سال‌ها از خانواده‌هایشان دور بوده‌اند. بعضی از خانواده‌ها حتی از مرده یا زنده بودن عزیزان‌شان اطلاع نداشتند. بنابراین، این عملیات دوباره خانواده‌ها را در کنار هم قرار داد و به آنهایی که مجروح بودند کمک کرد تا مراقبت‌های درمانی مورد نیازشان را به دست آورند.»
حس اطمینان و امید
بیش از دو روز، کمیتۀ بین‌المللی صلیب سرخ بر 11 پرواز میان چندین شهر در یمن و عربستان سعودی نظارت داشت. در مجموع 1056 بازداشت‌شدۀ سابق برای بازگشت به کشور مبدأ خود از حمل و نقل ارائه شده استفاده کردند.
این عملیات بزرگترین عملیات در نوع خود است که در جریان مخاصمۀ یمن انجام شد و بزرگترین عملیاتی است که کمیتۀ بین‌المللی صلیب سرخ از مه 1953، در جریان جنگ کره، انجام داده است.
این امید وجود دارد که این عملیات بتواند آغاز اتفاقی بهتر برای مردم یمن باشد.
کاربونی گفت: «وقتی همۀ کارها به پایان رسید، من در اتاقم نشستم و به صدای بازی کودکان در خیابان گوش دادم.
این آزادسازی، چهرۀ مخاصمه را تغییر نخواهد داد، اما من واقعاً باور دارم که به ما امید می‌دهد، و به ما نشان می‌دهد که با داشتن ارادۀ سیاسی و مصالحه چه کارهایی ممکن است. و به ما کمک می‌کند میان طرفین مخاصمه اطمینان و اعتماد ایجاد کنیم که امیدواریم به گفتگوهای بیشتر منجر شود.
«تنها طرفین شرکت‌کننده در مخاصمه امکان ایجاد یک تغییر مثبت پایدار را دارند. تنها یک راه حل سیاسی می‌تواند به درد و رنج‌ها پایان دهد و برای آن کودکان آینده‌ای بهتر به ارمغان آورد.»
Comments