مرضیه (نام تغییر یافته)، اهل ولایت غزنی در مالستان افغانستان، نه ساله بود که خانواده‌­اش سعی کردند از کشور بگریزند. او می­‌گوید: «مادرم سعی داشت من و خواهر و برادرم را از مرز ایران به ترکیه ببرد. متأسفانه ما نتوانستیم به آن طرف برسیم زیرا مقامات مرزی متوجه تحرک ما شدند و همه کسانی که قصد عبور داشتند مجبور شدند در جهات مختلف دست به فرار بزنند تا گیر نیفتند.» در این آشفتگی برادر 12 ساله‌­اش مصطفی گم می‌­شود.

داوود شاه نیز داستان مشابهی را از ناپدید شدن پسر 15 ساله‌­اش در هنگام مهاجرت به خارج از افغانستان بیان می‌­کند. او می‌­گوید: «او با دوستانش به ایران رفته بود تا از آنجا به انگلستان برود. پس از رسیدن آنها به ایران ارتباط ما با آنها قطع شد.» نگرانی خانواده با شنیدن خبر مرگ مهاجران در مسیر سفر، غرق شدن در اقیانوس یا هنگام عبور از بیابان‌­ها و جنگل‌­ها دو چندان شد.

مرضیه و داوود، مانند صدها خانواده دیگر در افغانستان، با اضطراب در انتظار دریافت خبری از عزیزان مفقود شده خود بودند.

یک انتظار طولانی به پایان می‌­رسد

جستجوی طولانی مرضیه و داوود در اکتبر سال 2022، هنگامی که آنها عزیزان خود را از طریق ابزار جستجو از طریق چهره (Trace the Face) که بخشی از برنامه بازپیوند خانوادگی  (Reunification of Family Links) نهضت بین‌­المللی صلیب سرخ و هلال احمر است یافتند، به پایان رسید.

جستجو از طریق چهره که در سال 2013 توسط کمیته بین‌­المللی صلیب سرخ (ICRC) و چندین جمعیت ملی صلیب سرخ اروپایی توسعه یافت، به افرادی کمک می‌­کند که بواسطه مهاجرت ناشی از مخاصمه، خشونت، و بلایای طبیعی از عزیزان خود جدا شده‌­اند. از طریق این ابزار، افرادی که ارتباط خود را با عزیزان­شان از دست داده­‌اند، می‌­توانند تصاویری از خود منتشر کنند تا بستگان­شان این امکان را بیابند که از طریق چهره آنها را شناسایی کنند. آنگاه که این اتفاق بیفتد، کمیته بین‌­المللی صلیب سرخ فرآیند بازپیوند مجدد را آغاز می‌­کند.

وحیدالله اسرار ده سال است با برنامه بازپیوند خانوادگی کمیته بین‌المللی صلیب سرخ کار می‌کند. هنگامی که مرضیه و خواهرش با او تماس گرفتند تا در یافتن موقعیت مکانی برادرشان به آنها کمک کند، ابزار جستجو از طریق چهره را به آنها معرفی کرد. اسرار می­‌گوید: «مرضیه تک تک تصاویر در پایگاه داده را نگاه کرد و در نهایت عکس برادرش را شناخت. او از یافتن برادرش پس از شش سال بسیار خوشحال بود.» اسرار سپس به مرضیه کمک کرد تا با برادرش که در سوئد بود ارتباط برقرار کند. مرضیه می­‌گوید: «من هرگز عذاب قطع ارتباط با برادرم، و سعادت یافتن دوباره او را فراموش نمی­‌کنم.»

از سوی دیگر، داوود برای کمک در جستجوی پسرش با جمعیت هلال احمر افغانستان تماس گرفت و از آن طریق به کمیته بین‌المللی صلیب سرخ ارجاع داده شد. در دفتر کمیته بین­‌المللی صلیب سرخ در کابل، خانواده تصویر پسرک را در پایگاه داده جستجو کردند. همان‌طور که ادامه می‌­دهد چشمانش پر از اشک می‌شود: «به خانه برگشتم و منتظر تماس پسرم یا یکی از کارکنان کمیته بین‌­المللی صلیب سرخ شدم. وقتی که بالاخره پسرم تماس گرفت، همگی در خانه بودیم. برای­مان مانند عید بود. او این مدت در آلمان بوده است.»

اسرار نیز در کنار این دو خانواده خوشحالی کرد. او می‌گوید: «این پرونده‌ها هر دو در اواخر اکتبر 2022 حل و فصل شدند. هربار که سرانجام، خانواده‌ای را در تماس با عزیزانش قرار می­‌دادیم، احساس شعف می‌کنیم.»

داوود شاه داستان خود را برای یکی از کارکنان کمیته بین­‌المللی صلیب سرخ در میان می­‌گذارد. (تصویر: وسیم محمدی)

یک سفر طولانی در پیش

هر روز به دلیل مخاصمه، بلایا یا مهاجرت هزاران خانواده در سراسر جهان از هم جدا می­‌شوند. آن‌ها گاهی اوقات سال‌ها را صرف جستجوی عزیزان گمشده خود می‌کنند و اغلب در انتظار خبری از موقعیت مکانی آنها دوره‌هایی از درد و محنت را پشت سر می­‌گذارند.

کمیته بین‌المللی صلیب سرخ و جمعیت‌های صلیب سرخ و هلال احمر در سراسر جهان با یکدیگر همکاری می‌کنند تا افراد را یافته و دوباره تماس آنها را با عزیزان­شان برقرار کنند. این فعالیت شامل جستجوی مفقودین، برقراری تماس مجدد بین اعضای خانواده جدا شده از هم، بازگرداندن مجدد اعضای خانواده به آغوش یکدیگر و تلاش برای تعیین سرنوشت اشخاصی که مفقودالاثر هستند می‌­شود.

در حال حاضر 4034 تصویر در وب­سایت جستجو از طریق چهره بارگذاری شده است که شامل 1789 عکس از اتباع افغانستانی می‌­شود که در جستجوی اعضای خانواده مفقودشده خود می­‌گردند. بسیاری از خانواده­‌ها در مسیر مهاجرت از هم جدا شده‌­اند و نمی‌­دانند چگونه دوباره با هم تماس برقرار کنند.

اگر در تلاش برای یافتن یکی از بستگان مفقودشده خود هستید، از وب سایت ما دیدن کنید.