بخش خصوصی نقشی فزاینده را در روابط بین المللی ایفا می کند. همکاری با بخش خصوصی به ما امکان می دهد تا اصول بشردوستانه را بین شرکت هایی که در مناطق جنگ خیز فعالیت می کنند ترویج و از طریق مشارکت دوجانبه بر اساس معیارهای اخلاقی به قربانیان جنگ کمک کنیم.

اصول اخلاقی حاکم بر مشارکت کمیته ی بین المللی صلیب سرخ با بخش خصوصی:

هدف

هدف از این دستورالعمل ها، ایجاد یک چارچوب شفاف و روشن برای برقراری رابطه بین شرکت ها و کمیته ی بین المللی صلیب سرخ است، که شامل حمایت بخش خصوصی از کمیته ی بین المللی صلیب سرخ می شود (مثلاً اهدای مبالغ نقدی و یا کمکهای غیرنقدی، حمایت مالی، بازاریابی به دلایل بشردوستانه، کمکهای فنی). واژه ی «شرکت ها» شامل بنگاه های خصوصی، مؤسسات وابسته به آنها و بنگاه های دولتی ست.

به عنوان یک اصل، چنین مشارکتی باید موجب تقویت ظرفیت سازمان برای اجرای فعالیت های مربوطه در سراسر جهان بر اساس رسالت خاص آن و نیز اصول نهضت بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر (از این پس نهضت نامیده می شود) گردد، نه آنکه آن را تضعیف کند.

راهبرد کمیته ی بین المللی صلیب سرخ در رابطه با بخش خصوصی

از زمان شکل گیری کمیته ی بین المللی صلیب سرخ در سال 1863، این سازمان به طور سنتی با دولت ها سروکار داشته است. پس از جنگ دوم جهانی، کمیته بیشتر و بیشتر با نهادهای غیردولتی مانند گروه های مخالف دولت و سازمان های غیردولتی سروکار پیدا کرد. با ظهور پدیده ی جهانی شدن، بخش خصوصی به شکلی فزاینده نقشی مهم را در عرصه ی روابط بین الملل ایفا کرده است. در خیلی از کشورهای گرفتار خشونت داخلی و یا درگیری مسلحانه، در حالیکه دولت ها بخشی از امتیازات خود را از دست داده اند، شرکت های چندملیتی نفود هر چه بیشتری بر روی طرف های درگیری پیدا می کنند. کمیته ی بین المللی صلیب سرخ برای توسعه ی روابط خود با بخش خصوصی به روشی منسجم و هماهنگ و با هدف ادامه دادن به حمایت و کمک رسانی مؤثر به قربانیان درگیری در چنین شرایط جدیدی، راهبرد جامعی را اتخاذ کرده است.

دو حوزه ی اصلی که بر آنها تمرکز داریم:

• ترویج اصول بشردوستانه و گفتگوی بشردوستانه با شرکت هایی که در مناطق جنگ خیز فعالیت می کنند.

در این صورت، کمیته ی بین المللی صلیب سرخ تلاش می کند تا با شرکتی که نفوذ غیرمستقیمی در وضعیت قربانیان جنگ دارد، رابطه برقرار کند. هدف کمیته کسب حمایت مادی و مالی نیست. این سازمان بدون در نظر گرفتن انطباق «اصول راهنمای» زیر با سیاست ها و فعالیت های شرکت ها، به سمت آنها می رود. اصول زیر در مورد روابط ایجاد شده با بخش خصوصی بر مبنای هدف اول کاربرد ندارند.

• کسب حمایت بخش خصوصی به منظور افزایش ظرفیت سازمان برای عملکردی کارآمد.

کمیته ی بین المللی صلیب سرخ قبول دارد که تخصص و ظرفیت مالی جامعه ی تجاری می تواند به این سازمان برای رسیدن به اهداف بشردوستانه اش کمک کند. اصول زیر فقط به رابطه با شرکت ها بر مبنای عنوان اصلی دوم ربط دارد. کمیته ی بین المللی صلیب سرخ فقط با شرکت هایی مشارکت می کند که سیاست ها و فعالیت های آنان با این اصول همخوانی دارند.

کمیته ی بین المللی صلیب سرخ برای ایجاد ارتباط با بخش خصوصی، رهیافتی اصولی و منسجم را دنبال می کند. انسجام همچنین یکی از اهداف اصلی در سطح نهضت نیز هست، به خصوص وقتی که با مشارکتی با پوشش بین المللی سر و کار داریم که می تواند پیامدهایی در کشورهای جنگ خیز داشته باشد. تجربه نشان می دهد که با روند جهانی شدن، اطلاعات مربوط به مشارکت به سرعت به آنسوی مرزها می رسد و می تواند بر نظر عموم و رهبران سیاسی اثر داشته باشد. همچنین در نگاه شرکت های چندملیتی، ارکان مختلف نهضت تفاوت چندانی ندارند، و آنها بیشتر ترجیح می دهند خود را به «نشان» صلیب سرخ/هلال احمر مرتبط کنند.

اصول راهنما

معیار انتخاب شرکایی از بخش خصوصی در کمیته ی بین المللی صلیب سرخ ریشه در سه منبع کلیدی دارد:

1. اصول نهضت
2. اساسنامه ی نهضت
3. رسالت خاص کمیته ی بین المللی صلیب سرخ

1. اصول نهضت

بر اساس اصل انسانیت، هدف نهضت «حمایت از زندگی و سلامتی افراد و تضمین احترام به انسان ها.»

بر اساس اصل بی غرضی نهضت باید «از لحاظ ملیت، نژاد، عقاید مذهبی، طبقه اجتماعی و نظرات سیاسی هیچ تبعیضی قائل نشود.»

استقلال یعنی که کمیته ی بین المللی صلیب سرخ «باید بتواند در تمامی اوقات بر اساس اصول نهضت عمل نماید.» مشارکت نباید تأثیری در استقلال این سازمان داشته باشد.

بی طرفی یعنی اینکه «برای بهره مندی از اعتماد همگان، نهضت نباید از هیچ یک از طرف های درگیری طرفداری کرده و هیچگاه نباید در مجادلاتی با ماهیت سیاسی، نژادی، مذهبی و یا ایدئولوژیک شرکت نماید.»

جهانشمولی یعنی اینکه نهضت بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر در سراسر جهان فعالیت می کند.

یگانگی یعنی اینکه در هر کشور فقط یک جمعیت ملی صلیب سرخ یا هلال احمر می تواند وجود داشته باشد، که باید درش به روی همه باز بوده و کارهای بشردوستانه ی خود را در سراسر قلمروی مربوطه انجام دهد.

ارکان مختلف نهضت همگی سازمان های غیرانتفاعی هستند

2. اساسنامه ی نهضت

در پیشگفتار اساسنامه ی نهضت آمده که هدف از صلیب سرخ و هلال احمر «… حمایت از زندگی و سلامتی مردم و تضمین احترام به انسان هاست (به خصوص در زمان درگیری مسلحانه و دیگر شرایط اضطراری)، … و فعالیت برای پیشگیری از بیماری ها و ترویج سلامتی و رفاه اجتماعی.»

3. رسالت کمیته ی بین المللی صلیب سرخ

رسالت خاص کمیته ی بین المللی صلیب سرخ عبارت است از ترویج حقوق بین المللی بشردوستانه و حمایت و کمک رسانی به قربانیان درگیری. در نتیجه، این سازمان به خصوص به فعالیت مشترک در مناطق جنگ خیز و ایجاد رابطه با دولت های میزبان و جوامع محلی نظر دارد.

معیارهای اخلاقی

معیار اخلاقی کمیته ی بین المللی صلیب سرخ برای انتخاب شرکایی از بخش خصوصی ریشه در سه منبع کلیدی دارد. تصمیم اینکه آیا باید رابطه ی کاری با شریکی برقرار کرد یا خیر بر اساس معیارهایی هم مثبت و هم منفی اتخاذ می شود. این تصمیم در سه گام گرفته می شود، به ترتیب اولویت:

یک- به عنوان یک اولویت مسلم، کمیته ی بین المللی صلیب سرخ نباید حمایت شرکتی را قبول کند اگر بر اساس اصول فوق این کار ظرفیت سازمان برای اجرای رسالتش را به مخاطره بیاندازد.

دو- کمیته ی بین المللی صلیب سرخ باید فقط حمایت شرکت هایی را بپذیرد که سیاست ها و فعالیت های آنها تفاوت بنیادینی با اصول راهنمای فوق نداشته باشد. این معیار در راستای ماده ی 23 از مقررات نهضت در رابطه با استفاده از نشان صلیب سرخ/هلال احمر است، که در آن آمده: «(یک شریک تجاری)… باید به هیچ وجه در فعالیت هایی مغایر با اهداف و اصول نهضت مشارکتی نداشته باشد که در نظر مردم بحث انگیز باشد.»

سه- کمیته ی بین المللی صلیب سرخ باید آثار احتمالی مشارکت با یک شرکت بر روی تصویر عمومی و حسن شهرت خود را ارزیابی نماید.

بر اساس مطالب فوق، معیارهای اخلاقی به قرار زیرند:

الف) کمیته ی بین المللی صلیب سرخ نه می خواهد و نه می پذیرد که از سوی شرکت هایی حمایت شود که به طور مستقیم در ساخت و یا فروش سلاح دست دارند، و یا سهام عمده ی چنین شرکت هایی را در اختیار دارند.

ب) بر اساس اطلاعات کسب شده به دلیل حضور سازمان در مناطق جنگ خیز در سراسر جهان، کمیته ی بین المللی صلیب سرخ نه می خواهد و نه می پذیرد که از سوی شرکت هایی حمایت شود که در موارد نقض حقوق بین المللی بشردوستانه دخالت دارند.

پ) کمیته ی بین المللی صلیب سرخ نه می خواهد و نه می پذیرد که از سوی شرکت هایی حمایت شود که به حقوق بشر بین المللی و استانداردهای بنیادین کاری احترام نمی گذارند، شامل اعلامیه ی جهانی حقوق بشر و بیانیه ی سازمان کار بین المللی در رابطه با اصول بنیادین و حقوق کار.

ت) کمیته ی بین المللی صلیب سرخ نه می خواهد و نه می پذیرد که از سوی شرکت هایی حمایت شود که محصولات آنها به اتفاق آراء برای سلامت زیان آور است، و یا ادعاهای معتبری در دست باشد که این محصولات با قواعد و مقرراتی مانند آنچه که سازمان جهانی بهداشت تعیین کرده همخوانی ندارند.

ث) کمیته ی بین المللی صلیب سرخ بر اساس گزارش ها و ارزیابی های سازمان های متخصص رتبه بندی و دیگر اطلاعات کسب شده از منابع معتبر دیگر، توجه می کند که آیا نظر عمومی عمده ای در رابطه با محصولات، سیاست ها و فعالیت های یک شرکت وجود دارد یا خیر.

کمیته ی بین المللی صلیب سرخ مایل به مشارکت با شرکت هایی¬ست که به حقوق و استانداردهای فوق متعهد بوده و به آنها احترام گذارند. کمیته ی بین المللی صلیب سرخ همچنین مشتاق به مشارکت با بنگاه هایی است که به اصول بنیادین توسعه پایدار و مدیریت زیست بوم و منابع طبیعی پایبندند، و نیز شرکت هایی که در سطح عملیاتی حمایت فعالی از توسعه پایدار به عمل می آورند.

منابع اطلاعاتی

از مشخصه های جهانی سازی عبارتند از ادغام، مالکیت و پیچیده شدن روش سرمایه گذاری در سهام شرکت هاست که ارزیابی حوزه ی فعالیت ها و رفتار اخلاقی شرکت ها را برای کمیته ی بین المللی صلیب سرخ غیرممکن می کند. بنابراین سازمان دست کم به دو آژانس رتبه بندی اخلاقیِ تخصصی اعتماد می کند، که باید مستقل بوده و سازمان های غیرانتفاعی باشند.

این آژانس های رتبه بندی توصیف کاملی از فعالیت ها و رفتار شرکت ها را در اختیار کمیته ی بین المللی صلیب سرخ قرار می دهند، مانند ریز فروش هر بخش، عملکرد اجتماعی و زیست محیطی، رابطه با کارکنان و جوامع محلی میزبان، سیاست شفافیت و روشنی، و نیز مسائل مربوط به حقوق بشر. آژانس های رتبه بندی اخلاقی همچنین در رابطه با نظرات عمومی پیشین و کنونی و واکنش شرکت نسبت به آنها هم به سازمان گزارش می دهند.

وقتی که لازم باشد، اطلاعات مکملی نیز از دیگر سازمان های معتبر بین المللی مانند سازمان بهداشت جهانی جمع آوری می شود. به منظور برطرف کردن هر گونه شک و تردید، کمیته ی بین المللی صلیب سرخ همچنین در زمان گفتگو برای رسیدن به یک توافق مشارکت احتمالی، مسائلی را به طور مستقیم با خود شرکت مطرح می کند.

شرایط مشارکت

بر مبنای اصل استقلال، نباید چنین فرض شود که هرگونه توافق بین کمیته ی بین المللی صلیب سرخ و یک شرکت به معنای تأئید آن شرکت، محصولات آن، سیاست هایی که دنبال می کند و خدماتی که ارائه می دهد، توسط این سازمان است. کمیته ی بین المللی صلیب سرخ نمی تواند در قالب مشارکت به طور رسمی «حق انحصاری» به شرکتی بدهد.

نشان کمیته ی بین المللی صلیب سرخ یک نشان تجاری نیست، و به این عنوان هم ثبت نشده است. این نشان تحت پوشش قوانین نشان های تجاری نیز نیست. نشان کمیته ی بین المللی صلیب سرخ دربردارنده ی یک صلیب سرخ است که تحت حمایت قوانین بین المللی است (کنوانسیون های ژنو). این نشان در اصل نمادی بین المللی ست برای حمایت و حفاظت در زمان درگیری مسلحانه. هر یک از ارکان نهضت مسئول کمک به حفظ ویژگی حمایتی نشان است.

همانگونه که در مقررات نهضت مصوب 1991 در رابطه با کاربرد نشان قید شده، تمامی توافق هایی که با شرکت های دیگر شکل می گیرند باید بر مبنای قوانین حاکم بر روش استفاده از نشان کمیته ی بین المللی صلیب سرخ باشند. توافقات لازم برای صدور مجوز برای یک شرکت تا از نام و نشان کمیته ی بین المللی صلیب سرخ استفاده کند باید مکتوب باشد، و در آن نقش ها و مسئولیت های هر یک از طرفین به روشنی ذکر شده است. چنین توافقاتی باید حاوی ماده ای در مورد فسخ برای هر دو طرف باشند. کمیته ی بین المللی صلیب سرخ همیشه این حق را برای خود محفوظ می دارد که اگر بهفمد که شریک بخش خصوصی این سازمان دیگر نمی تواند معیارهای اخلاقی قید شده در بخش 3 را برآورده نماید، با ابلاغ کوتاه مدت از شراکت با آن کنار بکشد.

پیاده سازی

کمیته ی بین المللی صلیب سرخ یک «واحد شراکت با بخش خصوصی» دارد که مستقیماً به مدیرکل گزارش می دهد، و وظیفه ی آن بررسی و اجرای این اصول راهنماست. تصمیمات آن بر اساس ارزیابی همخوانی سیاست ها و روشهای کاری شرکت و معیارهای قید شده در بخش 3 اتخاذ می شوند. در موارد استثنایی که واحد شراکت با بخش خصوصی نتواند توصیه ی نهایی را صادر نماید، موضوع در شورای مجمع سازمان مطرح و تصمیم نهایی در آنجا اتخاذ می شود.

برای مشارکت های بلندمدت و یا در صورتی که موضوع های مهم جدیدی ظهور کنند که باید در رابطه با شریک بخش خصوصی مورد توجه قرار گیرند (مثلاً ادغام و یا مالکیت آن شرکت)، کمیته ی بین المللی صلیب سرخ این را که آیا شریک خصوصی کماکان معیارهای بالا را برآورده می کند یا خیر مورد بررسی قرار داده و برای ادامه یا فسخ شراکت تصمیم می گیرد.