کمیتۀ بین المللی صلیب سرخ تضمین می کند که افراد متأثر از درگیری این امکان را داشته باشند تا از مراقبتهای درمانی اولیه ای که مورد تأیید استانداردهای جهانی است بهره مند شوند. این مراقبتها می تواند خدمات بهداشتی موجود را نیز دربرداشته یا به طور موقت جایگزین آنها شود.

دکتر و پرستار کمیتۀ بین‌المللی صلیب سرخ جراحی کوچکی را روی پای یک کودک انجام می‌دهند، تا خرده‌های انفجار را از پایش خارج کنند.

دوره ی آموزشی H.E.L.P. برای مدیریت عملیات امداد در جریان بحرانهای بشردوستانه

دوره ی H.E.L.P. (ضرورتهای بهداشتی در جمعیتهای بزرگ) یک تجربه ی آموزشی چند رشته ای و چند فرهنگی است که به منظور تقویت کار حرفه ای در برنامه های بشردوستانه ی امدادی که در شرایط اضطراری اجرار می شوند به وجود آمده است. از سال 1986، در حدود 3400 متخصص در این دوره که با مشارکت سازمان بهداشت جهانی، و مؤسسات تحقیقاتی و دانشگاههای سراسر جهان ارائه می شود، حضور پیدا کرده اند.

ارائه ی دوره ی H.E.L.P.

دوره ی H.E.L.P.: یک تجربه ی آموزشی چند رشته ای و چند فرهنگی.

دوره ی H.E.L.P. در سال 1986 توسط کمیته ی بین المللی صلیب سرخ و برای تقویت کار حرفه ای در برنامه های بشردوستانه ی امدادی که در شرایط اضطراری اجرا می شوند ایجاد شد.

این دوره ها در مناطق مختلفی از آمریکای لاتین، آمریکای شمالی، آفریقا، آسیا، اروپای غربی و شرقی ارائه شده اند. از سال 1986، نزدیک به 3153 متخصص بهداشت و امدادگر بشردوست از نهضت بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر، آژانسهای سازمان ملل متحد، سازمانهای غیردولتی، وزارتخانه های بهداشت، بخشهای درمانی نیروهای مسلح و مؤسسات علمی در این دوره حاضر شده اند.

دورۀ آموزشی HELP در تهران، سال 2016

تلاش مشترک

این دوره با همکاری مشترک مؤسسات علمی، سازمان بهداشت جهانی (WHO)، سازمان بهداشت قاره ی آمریکا (PAHO) و جمعیتهای ملی برگزار می شود.

شرکای علمی عبارتند از:

در نایروبی، کنیا: جمعیت صلیب سرخ کنیا
در اویده، بنین: Institute regional de Sante Publique
در دوحه، قطر: دانشگاه کالگری، جمعیت هلال احمر قطر
در بالتیمور، ایالات متحده آمریکا: دانشگاه جان هاپکینز، دانشکده بهداشت عمومی از دانشگاه پزشکی بلومبرگ
در هونولولو/ هاوایی، ایالات متحده آمریکا: مرکز علمی مدیریت و امداد بشردوستانه، دانشگاه هاوایی
در ژنو، سوئیس: دانشگاه ژنو، دانشکده پزشکی
در کورناواک، مکزیک: Instituto Nacional de Salud Publica Cruz Roja Mexicana
در فوکواکا، ژاپن: جمعیت صلیب سرخ ژاپن و دانشگاه بین المللی پرستاری کیوشو
در پکن، چین: دانشگاه پکن، دانشکده بهداشت عمومی بیدا
در هاوانا، کوبا: Centro Latinoamericano De Medicina de Desastres (CLAMED)

اهداف

دوره ی H.E.L.P. یک دوره ی دو هفته ای است که بر فعالیت های بهداشت عمومی، بیماریهای مسری، دانش بیماریهای واگیردار، حقوق بین المللی بشردوستانه، امنیت، اصول و اخلاق بشردوستانه متمرکز است.

محتوا

این دوره، ابزار لازم از علم بهداشت عمومی را که برای تصمیم گیری در شرایط اضطراری که با جمعیتهای زیاد سروکار دارد مناسب است در اختیار شرکت کنندگان قرار می دهد. سرفصلهای اصلی آن عبارتند از: امنیت اقتصادی، آب و زیستگاه، بهداشت محیط، بیماریهای مسری و دانش بیماریهای واگیردار، و دیگر موضوعات.

به علاوه، این دوره مسائل اخلاقی که در فعالیتهای بشردوستانه بروز می کند را پوشش داده و مروری کلی بر اسناد حقوقی مهم در این زمینه می کند بویژه حقوق بین المللی بشردوستانه و حقوق بشر، مقررات و اعلامیه های حرفه ای که مبنای تصمیم گیری در عملیات بشردوستانه که کرامت قربانیان را محترم می شمارد هستند.

در طول دوره، شرکت کنندگان تشویق می شوند تا تجربیات میدانی خود را با دیگران در میان گذارند. این دوره زمینه ی لازم را برای دستیابی به رویکردهای مشترک در خصوص بهداشت عمومی در بین سازمانهای بشردوست فراهم کرده و در نتیجه به هماهنگی بهتر برنامه ها در حین انجام عملیات ضروری کمک می کند.

کلیات برنامه:

برنامه ریزی

مروری کلی بر مراحل اصلی فرآیند برنامه ریزی، مجموعه اصطلاحات مشترکی را در اختیار شرکت کنندگان قرار می دهد:

موضوعات شامل موارد ذیل می شوند:

• شناسایی مشکلات بهداشتی؛
• شناسایی محدودیتها؛
• انتخاب اولویتها؛
• تعیین اهداف و راهبردها؛
• بسیج منابع؛
• پیاده سازی فعالیتها؛
• ارزیابی نتایج.

این روش برنامه ریزی در طول دوره مورد استفاده قرار می گیرد.

تغذیه و امنیت اقتصادی

سوءتغذیه، درآمد نامناسب و عدم وجود امنیت اقتصادی در خانوار از جمله مشکلات جدی در شرایط اضطراری هستند. ذخیره ی ناکافی مواد غذایی و افزایش فقر، خطرهای بهداشتی گوناگونی ایجاد می کنند. برنامه ریزی درست برای پیاده سازی برنامه، نظارتِ درخور و ارزیابی مؤثر از نیازها و محدودیتها برای یک برنامه ی واقع بینانه و عملی ضروی هستند.

این دوره بر مفاد ذیل تمرکز دارد:

• ارزیابی غذایی، شامل ارزیابی کمبود ترکیبات اصلی غذایی و ویتامینها، تکنیک های نمونه گیری برای نظارت، جمع آوری داده و اندازه گیری شاخصهای مرتبط با بدن انسان؛
• ارزیابی امنیت خانوار و روشهای ارزیابی سریع شهری؛
• رهنمودهای روشمند برای برنامه ریزی، پیاده سازی و نظارت بر عملیات کلی و خاص کمک غذایی و مراکز غذایی.

بهداشت محیط

زندگی بدون آب ممکن نیست.

تأمین مقدار کافی آب پاکیزه در هر اقدام اضطراری یکی از اولویتهای بی چون و چرا ست. وضعیت نامناسب بهداشتی، ازدحام جمعیت و آفات، اصلی ترین علل مرگ و میر در شرایط اضطراری هستند.

این دوره مسائل ذیل را مورد بررسی قرار می دهد:

• شرایط محیطی مناسب برای وقوع یا مقاوم شدن عوامل مختلف بیماری زا؛
• روشهای اصلی تأمین آب در شرایط اضطراری، درمان آب سیاه، دفع زباله، کنترل برداری، پناهگاه اضطراری و کمک رسانی برای تأمین انرژی.

سیستمهای اطلاعات بهداشتی و اپیدمیولوژی

اپیدمیولوژی (علم بیماریهای واگیردار) در هر عملیات امدادی ابزاری ضروری به حساب می آید. در شرایط اضطراری، ارزیابی اولیه بهداشتی، نظارت بر برنامه های کمک رسانی و ارزیابی تأثیر عملیات امدادی باید توسط یک سیستم مؤثر اطلاعات بهداشتی ثبت گردد.

مروری بر ابزار اولیه ی اپیدمیولوژیک می شود:

• تعریف واژگان اپیدمیولوژی؛
• انتخاب نشانگرهای بهداشتی در شرایط اضطراری؛
• روشهای جمع آوری داده در شرایط اورژانس؛
• تحلیل داده؛
• ایجاد سیستمهای نظارت و اطلاعات بهداشتی.

سیستمهای بهداشت

سیستمهای بهداشتی در شرایط اضطرار شامل مهندسی محیط، اقدامات امنیت اقتصادی خانوار و غذا، مراقبت درمانی اولیه، خدمات بهداشت روانی و مراقب درمانی پیشگیرانه و درمانی ثانویه می گردد. اینها خدمات اجتماع محور و همینطور واکنش امدادی بین المللی را در بر می گیرند. همه ی این اجزاء در کنار هم یک سیستم جامع بهداشت را شکل می دهند.

در طول دوره، به ارزیابی تعامل بین این اجزاء و شناسایی عناصر کلیدی که برای بهبود عملکرد سیستمهای بهداشت در شرایط اضطراری اهمیت دارند توجه ویژه معطوف می شود.

کنترل بیماریهای مُسری

کنترل بیماریهای مسری یکی از مشکلات عمده در شرایط وقوع حادثه است؛ بویژه هنگامی که تراکم زیاد جمعیت که در اوضاع پرمخاطره ی بهداشتی زندگی می کنند بالا باشد.

این دوره موارد زیر را شامل می شود:

• راهبردهای کنترل بیماریهای مسری عمده (بیماریهای اسهال، مالاریا، وبا، سل، سرخک، کزاز، انگلهای روده، اچ آی وی/ ایدز و غیره)
• آشنایی با زمینه های مختلف فعالیت مانند بهداشت محیط، ارتقاء بهداشت، مشارکت جامعه، پیشگیری از بیماری و مراقبهای اولیه درمانی، با لحاظ محدودیتهایی که بخشی از هر حادثه می باشد.

بهداشت روانی

سازمانهای بشردوستانه از نیازهای بهداشت روانی که در میان قربانیان حوادث بروز می کند به خوبی مطلع هستند. این مشکل برای مدتهای بسیار نادیده گرفته می شد و امروزه به یک ضرورتِ رسیدگی در رفتار حرفه ای مبدل شده است.

بنابراین شرکت کنندگان موارد ذیل را می آموزند:

• تعریف اصول اولیه مفهوم بهداشت روانی؛
• شناخت مشخصات اولیه ی بهداشت روانی در افراد و جوامع؛
• درک تفاوت میان مشکلات بهداشت روانی و بیماری روانی؛
• شناخت عوامل تأثیرگذار بر بهداشت روانی و عواملی که در شرایط درگیری، میان پناه جویان و آوارگان به مشکلات بهداشت روانی دامن می زنند، و رسیدگی به نیازهای مهم؛
• شناسایی منابع اصلی پیاده سازی برنامه های حمایتی بهداشت روانی در شرایط اضطراری؛
• شناسایی گروههای هدف اولویت دار برای ارائه ی کمک در زمینه ی بهداشت روانی.

چالشهای پیش روی متخصصان در عملیات بشردوستانه

متخصصان بهداشت باید در شرایط درگیری انتخاب های سختی انجام دهند. بعضی از مثالها عبارتست از:

• تریاژ زخمیان؛
• تصمیم گیری در خصوص سطح مناسب خدمات درمانی؛
• کمک رسانی در شرایطی که کنترل محدودی نسبت به نحوه ی ارسال کمکها وجود دارد؛
• کمک رسانی در شرایطی با امنیت ضعیف؛
• کمک رسانی در شرایطی که این کار ممکن است نقض حقوق اولیه بشر را تسهیل کند؛
• سر و کار داشتن با شواهد شکنجه و قطع عضو که بعنوان روشهای مجازات مورد استفاده قرار گرفته است.

برای کمک به متخصصان در تصمیم گیری درست در چنین مواردی، اسناد مرتبط در زمینه ی حقوق بین المللی بشردوستانه، حقوق بشر و اخلاق پزشکی مورد مطالعه قرار می گیرند.

حقوق بین المللی بشردوستانه (IHL)

حقوق بین المللی بشردوستانه بخش مهمی از حقوق بین الملل را تشکیل می دهد. این حقوق از مجموعه قواعدی تشکیل شده است که در حین درگیری مسلحانه از اشخاصی که در مبارزات شرکت ندارند یا دیگر در آنها مشارکت نمی کنند حمایت کرده و ابزار و روشهای بکار رفته در جنگ را محدود می کند.

دوره بر موارد ذیل تمرکز دارد:

• کاربرد حقوق بین المللی بشردوستانه در درگیری های بین المللی و غیر بین المللی، و اعمال پذیری آن در انواع جدید درگیری ها؛
• شناسایی قواعد اصلی مرتبط با حمایت از بهداشت؛
• قواعد حمایت از متخصصان درمانی؛
• آخرین تحولات حقوق بین المللی بشردوستانه، بویژه در زمینه ی تسلیحات جدید؛
• نقش کمیته ی بین المللی صلیب سرخ در ترویج و توسعه ی حقوق بین المللی بشردوستانه؛
• استفاده از نشان های صلیب سرخ و هلال احمر.

اخلاق حرفه ای و بهداشت

ضروری است که اخلاق در توسعه و پیاده سازی سیاست های بهداشتی نقش برجسته ای ایفا کند تا رعایت تساوی، حساسیت های جنسی، و احترام به حقوق اساسی تضمین شود. سیاست های بهداشتی باید مردم متأثر از بلایا را توانمند سازد تا خودکفا شوند. یک مروری کلی بر نظریه ها و رویکردهای اصلی اخلاقی ارائه شده است، و اسناد اصلی حاکم بر این موضوع در مشاغل بهداشتی مورد بررسی قرار گرفته است.

دوره شامل این موارد است:

• مروری بر قطعنامه های اصلی انجمن جهانی پزشکی (WMA)؛
• شناسایی قواعد اساسی اخلاقی که به شرایط درگیری های مسلحانه اعمال می شود و تبیین رفتار متخصصان بهداشتی؛
• درنظر گرفتن به ارزشهای فرهنگی قربانیان و جوامع آنها.

مسئولیت های متخصصان درمانی در مخاصمات مسلحانه

کار متخصصان بهداشت طیف وسیعی از مسئولیت ها را شامل می شود که فراتر از صرف درمان بیماران، زخمیان و پیشگیری از ابتلا به بیماری و حفظ سلامتی افراد است. این دوره بر مسئولیت های دیگری از جمله موارد ذیل تمرکز دارد:

• پیشگیری از پیامدهای درگیری مسلحانه که می توانند تأثیر مهمی بر بهداشت داشته باشند (مانند کاربرد ابزار غیرقانونی جنگ افروزی، آوارگی های اجباری مردم)؛
• شناسایی چالش های اخلاقی؛
• اخذ تصمیمات درست اخلاقی درباره ی مسائل مرتبط با بهداشت؛
• حمایت از اشخاص در برابر شکنجه و قطع عضو؛
• محدودیت ساخت و کاربرد سلاح های خاص؛
• نظارت بر وضعیت بهداشت جوامعی که در تحریم به سر می برند؛
• ایجاد پیوندی میان بهداشت و صلح.

شرکت کنندگان بررسی خواهند کرد که چگونه می توانند بر سیاست های بهداشت در درون سازمان های خود تأثیر گذارند تا احترام هر چه بهتر نسبت به استانداردهای اخلاقی را در جریان فعالیت های امدادی تضمین کنند. همچنین، آنها روشهای احتمالی همکاری با متخصصان دیگر رشته ها همچون وکلا را بررسی می کنند تا بدینوسیله بتوان درس های آموخته شده از دیدگاه بهداشت را به عنوان مأخذی برای توسعه اسناد حقوقی مورد استفاده قرار داد.

مفاهیم و روشهای آموزش

این دوره از مفاهیم و رویکردهایی استفاده می کند که کارایی آنها در زمینه ی فعالیت های بشردوستانه در شرایط اضطراری ثابت شده است. از روشهای متنوع آموزشی از جمله سخنرانی و بحث های گروهی استفاده می شود. بخش مهمی از دوره به مطاعات موردی اختصاص دارد که در هفته ی اول به صورت یک مطالعه ی موردی شبیه سازی شده و در هفته ی دوم مطالعه بر روی شرایط واقعی انجام می شود.

از شرکت کنندگان خواسته می شود تا درباره تجربیات شخصی و همینطور پیشینه ی فرهنگی خود صحبت کنند.

زمان دوره، ثبت نام، هزینه ها و اعتبار آموزشی

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص تاریخ ها، هزینه های ثبت نام و اعتبار آموزشی لطفاً به بروشورهای مخصوص هر یک از دوره ها رجوع کنید. همچنین برای جزئیات تماس به فایل PDF تقویم دوره H.E.L.P. مراجعه کنید.

زبان های دوره

دوره هایی که در ژنو، ژاپن، بالتیمور، نایروبی و هونولولو برگزار می شوند به زبان انگلیسی هستند.
دوره هایی که در کورناواک و هاوانا برگزار می شوند به زبان اسپانیایی هستند.
دوره ای که در پکن برگزار می شود به زبانهای چینی و انگلیسی (ترجمه ی پیاپی) است.
دوره ای که در اویده (بنین) برگزار می شود به زبان فرانسوی است.
و دوره ای که در دوحه برگزار می شود به زبان عربی است.

شرکت کنندگان

در مجموع از 166 ملیت مختلف و از بیش از 20 حرفه ی مختلف در دوره ی H.E.L.P. حضور بهم رساندند.

این دوره در ابتدا برای متخصصان بهداشت طراحی شده است؛ از جمله پزشکان، پرستاران، متخصصان تغذیه، مهندسین بهداشت محیط، کارشناسان امراض مسری و کارشناسان بهداشت عمومی.

سایر متخصصینی که در سمت های تصمیم گیری در برنامه های کمک رسانی یا اورژانس هستند نیز می توانند در این دوره شرکت کنند.

متقاضیانی که در کشورهای متأثر از جنگ یا بلایای طبیعی کار می کنند از اولویت ویژه برخوردار خواهند بود.

تعداد شرکت کنندگان در هر دوره 25 نفر است. در پایان هر دوره به شرکت کنندگان گواهی شرکت در دوره اعطا می گردد.

بسته به شرایط موردی هر فرد و دانشگاهی که در برگزاری دوره مشارکت دارد، دانشجویی که یک برنامه ی کارشناسی ارشد را دنبال می کند معادل 5 واحد آموزشی اعتبار بدست خواهد آورد.

جزئیات تماس

آقای پ. بوویه، مشاور ارشد پزشکی کمیته ی بین المللی صلیب سرخ، هماهنگ کننده ی دوره های H.E.L.P.
بخش کمک رسانی، دوره های HELP، آدرس پستی: help@icrc.org