เราอาจจิตนาการตำแหน่งในกองทัพที่มีลำดับชั้นและหน้าที่แตกต่างกัน ทราบหรือไม่ว่าในกองทัพอังกฤษมีบุคคลที่รับหน้าที่เป็นอนุศาสนาจารย์ในพระพุทธศาสนา ตำแหน่งนี้เพิ่งตั้งมาราว 14 ปี โดยมี Dr. Sunil Kariyakarawana เป็นผู้รับตำแหน่งคนแรก งานของอาจารย์ด้านศาสนาคืออะไร แล้วการเป็นทหารกับพุทธศาสนิกชนที่ดีสามารถไปด้วยกันได้จริงหรือไม่ บทสนทนาสั้นๆ จะพาเราไปหาคำตอบ

กองทัพอังกฤษคิดอย่างไรถึงจัดให้มีตำแหน่งอนุศาสนาจารย์ด้านพระพุทธศาสนา

แรกเริ่มเดิมที่ใช่ว่าทุกคนจะเห็นด้วยกับไอเดียนี้ หลายคนคิดว่ามันเหมือนการจัดนักโภชนาการให้คนที่เป็นมังสวิรัติโดยเฉพาะ แต่พอเริ่มงานจริงๆ ทุกคนก็เริ่มเห็นว่างานอุนศาสนจารย์มีประโยชน์ไม่ใช่แค่กับคนพุทธเท่านั้น เรามีทหารที่นับถือพุทธศาสนาในกองทัพราว 6 พันคน กว่าพันคนเป็นคนขาวที่ไม่ได้มีความเกี่ยวข้องกับวัฒนธรรมเอเชีย ศาสนาพุทธเป็นแนวคิดที่เข้าถึงง่าย คุณไม่จำเป็นต้องมีพื้นฐานวัฒนธรรมแบบใดแบบหนึ่งเป็นพิเศษก็สามารถเรียนรู้และเข้าใจหลักธรรมได้ ทหารบางคนไม่ได้กำหนดตัวเองว่านับถือศาสนาไหน แต่ก็มีความสนใจในแนวคิดของพุทธศาสนา พวกเขาเปิดกว้างให้แนวคิดต่างๆ โดยเฉพาะเรื่องกำหนดจิต การมีสติ และการจัดการกับความเครียดซึ่งเป็นหัวข้อที่ได้รับความสนใจอย่างมาก ศาสนาพุทธอาจเป็นอัตลักษณ์ของทหารกลุ่มหนึ่ง แต่ในแง่ของคำสอน ผมเชื่อว่าพระพุทธศาสนาสามารถทำประโยชน์ให้ผู้ที่ศึกษาได้มากกว่าการเป็นความเชื่อ

งานของคุณมีอะไรบ้าง

นอกจากงานทางด้านจิตวิญญาณ ผมทำงานคล้ายที่ปรึกษา หลายคนมาหาผมเพราะมีความเครียดหรือมีปัญหาที่แก้ไม่ตก ผมได้รับการติดต่อจากคนจำนวนมากที่ต้องการคำแนะนำ โดยเฉพาะในช่วงโควิด-19 ทหารหลายคนอาสาเข้าให้ความช่วยเหลือเรื่องการจัดการร่างผู้เสียชีวิต หรือต้องดูแลใกล้ชิดผู้ป่วยที่มีอาการต่างๆ กัน

พุทธศาสนาสามารถนำมาใช้กับการทหารได้อย่างไร

ผมว่าพุทธศาสนาเป็นเรื่องของการนำไปปฎิบัติ  พระพุทธเจ้าเองก็เกิดในยุคที่เต็มไปด้วยสงคราม พระองค์ทรงรู้ว่างานของทหารคืออะไร จริงอยู่ว่าหลายคนอาจมองทหารเป็นเครื่องจักรสังหาร แต่ทหารเองก็ทำงานเพื่อมนุษยธรรมเช่นเดียวกัน ยกตัวอย่างเช่นในช่วงวิกฤติโรคระบาด จริงอยู่ว่าผู้ที่นับถือศาสนาอย่างเคร่งครัดอาจรู้สึกขัดแย้งที่ต้องทำหน้าที่ในการรบ แต่ในระหว่างการทำสงคราม การมีสติ หรือการตัดสินใจให้ได้ว่าการกระทำต่างๆ มีความจำเป็นหรือไม่ เป็นการสร้างความทุข์ยาก เบียดเบียนผู้อื่นโดยไม่จำเป็นหรือเปล่า ผมคิดว่าแนวคิดเหล่านี้สร้างความแตกต่างอย่างมากให้กับโฉมหน้าของสงคราม

พุทธศาสนาสามารถทำงานร่วมกันกับกฎหมายมนุษยธรรมระหว่างประเทศได้จริงหรือไม่

ผมว่าพุทธศาสนาให้การสนับสนุนกฎหมายระหว่างประเทศแบบร้อยเปอร์เซนต์ พระพุทธเจ้าเข้าใจถึงความจำเป็นในการปฎิบัติหน้าที่ในสนามรบ แต่ก็สอนให้พลรบมีสติ ไม่เข่นฆ่าเบียดเบียนโดยไม่จำเป็น ซึ่งตรงกับความคิดของกฎหมายมนุษยธรรมระหว่างประเทศที่มีจุดมุ่งหมายเดียวกันคือการสร้างข้อกำหนดและลดทอนความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นในสงคราม

คุณสอนอะไรให้ทหารในกองทัพอังกฤษ  

ผมพูดเสมอว่าเวลาที่คุณกราบพระ พึงระลึกสามอย่างว่าคุณต้องคิดในสิ่งที่ดี พูดในสิ่งที่ดีและทำในสิ่งที่ดี ศาสนาพุทธเป็นศาสนาของความไม่ประมาท ถ้าคุณสามารถระลึกไว้แบบนี้คุณจะสามารถใช้ชีวิตได้อย่างมั่นคง ซึ่งมันจะมีผลในการฝึกจิตใจของเราให้สูงขึ้น

แปลและเรียบเรียงจาก Interview with the Buddhist Chaplain to Her Majesty’s (British) Armed Forces