กลุ่มองค์กรกาชาดและเสี้ยววงเดือนแดงระหว่างประเทศ (International Red Cross and Red Crescent Movement

กลุ่มองค์กรกาชาดและเสี้ยววงเดือนแดงระหว่างประเทศเป็นเครือข่ายด้านมนุษยธรรมระดับโลก ซึ่งมีสมาชิกและอาสาสมัครกว่า 80 ล้านคน ให้ความช่วยเหลือผู้ประสบภัยพิบัติ ความขัดแย้ง และความท้าทายด้านสุขภาพและสังคม กลุ่มองค์กรกาชาดฯ ประกอบไปด้วยไอซีอาร์ซี สภากาชาดและสภาเสี้ยววงเดือนแดงในประเทศต่าง ๆ 191 แห่ง และสหพันธ์สภากาชาดและสภาเสี้ยววงเดือนแดงระหว่างประเทศ หรือ ไอเอฟอาร์ซี (International Federation of the Red Cross and Red Crescent Societies – IFRC)

กลุ่มองค์กรกาชาดฯ มีจุดเริ่มต้นจากไอซีอาร์ซี ซึ่งก่อตั้งขึ้นใน ค.ศ. 1863 โดยนักมนุษยธรรมชาวสวิสชื่อ อ็องรี ดูนังต์ ผู้ได้รับแรงบันดาลใจจากภาพอันน่าสะพรึงกลัวที่เขาได้เห็นในระหว่างยุทธการที่โซลเฟริโน ดูนังต์ได้ริเริ่มก่อตั้งคณะกรรมการบรรเทาทุกข์ ซึ่งต่อมาพัฒนาเป็น สภากาชาดและสภาเสี้ยววงเดือนแดง เพื่อให้มีการฝึกอบรมในยามสงบให้แก่อาสาสมัครที่จะดูแลผู้บาดเจ็บในยามสงคราม นับเป็นจุดเริ่มต้นของกลุ่มองค์กรกาชาดฯ ที่ในเวลาต่อมาได้ขยายขอบเขตครอบคลุมกิจกรรมด้านมนุษยธรรมที่หลากหลาย

กลุ่มองค์กรกาชาดฯ ประกอบไปด้วยองค์ประกอบสามส่วนที่มีความแตกต่างกัน แต่มีบทบาทเชื่อมโยงกันและส่งเสริมซึ่งกันและกันอย่างใกล้ชิด โดยแต่ละส่วนมีศักยภาพในการสนับสนุนสมาชิกอื่น ๆ ในกลุ่ม เพื่อช่วยเหลือผู้คนในสถานการณ์เปราะบางที่สุด ไอซีอาร์ซีมีบทบาทหลักในการประสานงานด้านการให้ความคุ้มครองและความช่วยเหลือแก่ผู้ที่ได้รับผลกระทบจากการขัดกันทางอาวุธหรือความขัดแย้งภายในประเทศ โดยมุ่งมั่นให้ทุกฝ่ายเคารพกฎหมายมนุษยธรรมระหว่างประเทศและนำกฎหมายไปปรับใช้ ทั้งนี้ โดยเป็นการทำงานร่วมกับพันธมิตรในกลุ่มองค์กรกาชาดฯ และสภากาชาดและสภาเสี้ยววงเดือนแดงในประเทศ

ไอเอฟอาร์ซี คือองค์กรกลางที่เชื่อมโยงสภากาชาดและเสี้ยววงเดือนแดงทั้ง 191 แห่งทั่วโลก โดยสนับสนุนและดำเนินงานร่วมกับสมาชิกสภากาชาดและเสี้ยววงเดือนแดงเหล่านี้ ควบคู่ไปกับการพิทักษ์ความน่าเชื่อถือและผลประโยชน์ของสมาชิก

สภากาชาดและสภาเสี้ยววงเดือนแดงในแต่ละประเทศเป็นหน่วยงานสนับสนุนอย่างเป็นทางการของรัฐในงานด้านมนุษยธรรม โดยจะตอบสนองต่อภาวะฉุกเฉินด้านมนุษยธรรมและสุขภาพ และให้ความช่วยเหลือแก่ผู้ที่เปราะบางในประเทศของตน โดยดำเนินงานในระดับประเทศและมีเครือข่ายอยู่ในชุมชนท้องถิ่นทั่วประเทศ

เครื่องหมายอันโดดเด่นของกลุ่มองค์กรกาชาดฯ ได้แก่ เครื่องหมายกาชาด (Red Cross) และเสี้ยววงเดือนแดง (Red Crescent) โดยทำหน้าที่เป็นสัญลักษณ์อันทรงพลังที่บ่งบอกถึงการคุ้มครองและความเป็นกลาง ช่วยให้เจ้าหน้าที่ด้านมนุษยธรรมสามารถปฏิบัติงานได้อย่างปลอดภัยในพื้นที่ที่มีความขัดแย้ง ทำให้มั่นใจได้ว่าความช่วยเหลือที่จำเป็นจะถูกส่งมอบไปยังผู้ที่ต้องการมากที่สุด นอกเหนือจากเครื่องหมายกาชาดและเสี้ยววงเดือนแดงแล้ว ในเดือนธันวาคม ค.ศ. 2005 ได้มีการอนุญาตให้ใช้เครื่องหมายคริสตัลแดง (Red Crystal) เป็นเครื่องหมายเพิ่มเติมได้สำหรับประเทศที่ไม่ต้องการใช้เครื่องหมายกาชาดหรือเสี้ยววงเดือนแดงด้วยเหตุผลทางวัฒนธรรมหรือการเมือง เครื่องหมายเหล่านี้มีจุดมุ่งหมาย 2 ประการ คือ

1. การใช้สัญลักษณ์เพื่อการคุ้มครองในการสู้รบ โดยสัญลักษณ์นี้จะเป็นเครื่องหมายขนาดใหญ่ที่เห็นได้ชัดเจนเพื่อให้ความคุ้มครองแก่บุคลากร อาคารสถานที่ และยานพาหนะ ตามอนุสัญญาเจนีวา

2. การใช้สัญลักษณ์เพื่อการบ่งชี้ว่าบุคคลหรือวัตถุมีความเกี่ยวข้องกับกลุ่มองค์กรกาชาดฯ ซึ่งจะมีขนาดเล็กกว่า

ทั้งนี้ บุคลากรในกลุ่มองค์กรกาชาดฯ มีหน้าที่สำคัญที่จะต้องใช้เครื่องหมายกาชาดอย่างถูกต้อง และทุกประเทศที่เป็นภาคีของอนุสัญญาเจนีวาฯ มีพันธกรณีที่จะต้องกำหนดมาตรการป้องกันและปราบปรามการใช้เครื่องหมายกาชาดในทางที่ผิดในทุกโอกาส และจะต้องออกกฎหมายคุ้มครองเครื่องหมายเหล่านี้ด้วย การใช้เครื่องหมายกาชาดเพื่อวัตถุประสงค์อื่นใดซึ่งมิได้อนุญาตไว้ในอนุสัญญาเจนีวาและพิธีสารเพิ่มเติม ถือว่าเป็นการใช้เครื่องหมายกาชาดในทางที่ผิดทั้งสิ้น สำหรับประเทศไทย พระราชบัญญัติกาชาด พ.ศ. 2499 ได้ระบุโทษสำหรับผู้กระทำผิดโดยใช้เครื่องหมายกาชาดหรือนามกาชาดหรือใช้เครื่องหมายหรือถ้อยคำเลียนแบบเครื่องหมายกาชาด โดยไม่มีสิทธิตามอนุสัญญาเจนีวาและพิธีสารเพิ่มเติม อันรวมถึงการใช้เครื่องหมายหรือถ้อยคำเลียนแบบเครื่องหมายกาชาดโดยมุ่งหมายทางการเงินหรือการพาณิชย์

กลุ่มองค์กรกาชาดฯ ขับเคลื่อนด้วยการอุทิศตนและความมุ่งมั่นของอาสาสมัครสภากาชาดและเสี้ยววงเดือนแดงทั่วโลก ผู้เสียสละทั้งเวลาและแรงกายเพื่อบรรเทาทุกข์และช่วยเหลือบุคคลและชุมชนที่เปราะบาง ทั้งในยามเกิดภัยพิบัติ การดูแลสุขภาพ การให้ความรู้และการเตรียมความพร้อมแก่ชุมชน

ตลอดระยะเวลากว่า 160 ปีที่ผ่านมา กลุ่มองค์กรกาชาดฯ มุ่งมั่นบรรเทาความทุกข์ทรมานของมนุษย์อย่างไม่ย่อท้อ โดยปราศจากข้อจำกัดด้านการเมือง ศาสนา หรือเชื้อชาติ