หลักการกาชาด หรือที่เรียกในชื่อเต็มว่า หลักการพื้นฐานของกลุ่มองค์กรกาชาดและเสี้ยววงเดือนแดงระหว่างประเทศ (Fundamental Principles of the International Red Cross and Red Crescent Movement) ประกอบด้วยหลักการ 7 ประการ ได้แก่ มนุษยธรรม การไม่เลือกปฏิบัติ ความเป็นกลาง ความเป็นอิสระ บริการด้วยจิตอาสา ความเป็นเอกภาพ และความเป็นสากล

หลักการกาชาด เป็นหลักการพื้นฐานที่ยึดโยงหน่วยงานภายใต้กลุ่มองค์กรกาชาดและเสี้ยววงเดือนแดงระหว่างประเทศ อันประกอบด้วย 1. คณะกรรมการกาชาดระหว่างประเทศ (ICRC) 2. สหพันธ์สภากาชาดและสภาเสี้ยววงเดือนแดงระหว่างประเทศ (IFRC) และ 3. สภากาชาดและสภาเสี้ยววงเดือนแดงของแต่ละประเทศ โดยถือเป็นหลักจรรยาบรรณและแก่นหลักของกลุ่มองค์กรกาชาดฯ ในการดำเนินภารกิจเพื่อช่วยเหลือผู้ได้รับผลกระทบจากการสู้รบ ภัยพิบัติทางธรรมชาติ และภาวะฉุกเฉินอื่นให้มีประสิทธิภาพ หลักการทั้ง 7 เปรียบเสมือนบทบัญญัติที่ทุกหน่วยงานภายใต้กลุ่มองค์กรกาชาดฯ จะต้องยึดมั่นถือปฏิบัติอยู่เสมอ และรัฐจะต้องเคารพความสำคัญจำเป็นของการปฏิบัติตามหลักการของกลุ่มองค์กรกาชาดฯ ด้วย การยึดมั่นต่อหลักการทั้ง 7 ประการถือเป็นลักษณะเฉพาะของกลุ่มองค์กรกาชาดฯ และนำมาซึ่งความสอดคล้องกลมกลืนของกิจกรรมอันหลากหลายที่ดำเนินอยู่ทั่วโลก

มนุษยธรรม (Humanity)

หลักการมนุษยธรรม เป็นหลักการต้นกำเนิดของกลุ่มองค์กรกาชาดฯ ซึ่งมีความปรารถนาแรกเริ่มที่จะช่วยเหลือผู้บาดเจ็บจากสงครามโดยปราศจากการเลือกปฏิบัติ กลุ่มองค์กรกาชาดฯ ดำเนินภารกิจทุกแห่งทั่วโลก โดยอาศัยศักยภาพที่มีทั้งระดับภายในประเทศและระหว่างประเทศ ด้วยความมุ่งหมายสูงสุดในการปกป้องคุ้มครองชีวิตและศักดิ์ศรีแห่งความเป็นมนุษย์ของผู้ประสบภัย รวมถึงส่งเสริมความเข้าใจ มิตรภาพ ตลอดจนความร่วมมือระหว่างกันและสันติภาพที่ยั่งยืน หลักการมนุษยธรรมถือเป็นรากฐานของหลักการกาชาดอื่น และเป็นหลักการที่กลุ่มองค์กรกาชาดฯ ต้องยึดมั่นในทุกภารกิจของการคุ้มครองและให้ความช่วยเหลือ

การไม่เลือกปฏิบัติ (Impartiality)

หลักการไม่เลือกปฏิบัติ ครอบคลุมแนวคิดหลัก 3 ประการ ได้แก่ การไม่แบ่งแยก (non-discrimination) การช่วยเหลือตามสัดส่วนความจำเป็น (proportionality) และการไม่เลือกปฏิบัติ (impartiality) ตามหลักการนี้ กลุ่มองค์กรกาชาดฯ จะต้องดำเนินภารกิจโดยไม่คำนึงถึงสัญชาติ เชื้อชาติ ศาสนา ชนชั้น หรือความคิดเห็นทางการเมืองใดของผู้ประสบภัย ต้องมุ่งหวังบรรเทาทุกข์โดยพิจารณาจากผลกระทบที่มีต่อผู้ประสบภัยเป็นหลัก และให้ความสำคัญต่อภาวะจำเป็นเร่งด่วนก่อนเสมอ อีกทั้งทุกการตัดสินใจจะต้องอยู่บนพื้นฐานของความจำเป็นด้านมนุษยธรรมเท่านั้น ไม่ใช่พื้นฐานของผลประโยชน์หรือความรู้สึกส่วนบุคคล

ความเป็นกลาง (Neutrality)

กลุ่มองค์กรกาชาดฯ จะไม่เข้าข้างฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง และไม่เข้าร่วมในความขัดแย้งทางการเมือง เชื้อชาติ ศาสนา หรือลัทธิใด ไม่ว่าจะเป็นโดยคำพูดหรือการกระทำในทุกสถานที่และทุกเวลา ทั้งนี้ เพื่อรักษาความไว้เนื้อเชื่อใจจากทุกฝ่าย อันจะทำให้หน่วยงานภายใต้กลุ่มองค์กรกาชาดฯ เข้าถึงผู้เดือดร้อน และเจรจากับทุกฝ่ายที่มีส่วนเกี่ยวข้องในการสู้รบหรือสถานการณ์รุนแรงอื่นได้ การยึดปฏิบัติตามหลักการแห่งความเป็นกลางจะช่วยรับรองทุกฝ่ายได้ว่า การให้ความช่วยเหลือของกลุ่มองค์กรกาชาดฯ ไม่ได้เป็นการแทรกแซงความขัดแย้ง ทั้งนี้ หน่วยงานภายใต้กลุ่มองค์กรกาชาดฯ ทุกแห่งจะต้องเสริมสร้างหลักการแห่งความเป็นกลางให้เป็นที่ยอมรับของทุกฝ่ายตั้งแต่ในยามสงบ เพื่อให้สามารถปฏิบัติภารกิจได้อย่างมีประสิทธิภาพในยามที่มีการสู้รบหรือในสถานการณ์รุนแรงอื่น

ความเป็นอิสระ (Independence)

กลุ่มองค์กรกาชาดฯ จำเป็นต้องธำรงไว้ซึ่งความเป็นอิสระอย่างแท้จริง เพื่อให้สามารถทำตามหลักการของความเป็นกลางและการไม่เลือกปฏิบัติได้สำเร็จ และแม้สภากาชาดและสภาเสี้ยววงเดือนแดงของแต่ละประเทศจะปฏิบัติหน้าที่เป็นหน่วยงานเสริมหนุนของรัฐบาลตนในการให้บริการช่วยเหลือด้านมนุษยธรรม อีกทั้งยังอยู่ภายใต้กฎหมายภายในประเทศนั้นก็ตาม การตัดสินใจดำเนินการใดๆ ยังจะต้องธำรงไว้ซึ่งความเป็นอิสระอยู่เสมอ เพื่อให้การทำงานสอดคล้องกับหลักการกาชาดในทุกสถานการณ์ และจะต้องปฏิเสธคำขอ การแทรกแซง หรือแรงกดดันใดที่ส่งผลให้กระทำการขัดต่อหลักการกาชาดด้วย หน่วยงานของกลุ่มองค์กรกาชาดฯ จึงจำเป็นต้องได้รับอนุญาตให้ดำเนินภารกิจอย่างเป็นอิสระ และพูดคุยกับผู้ที่ต้องการความช่วยเหลือได้โดยเสรี

บริการด้วยจิตอาสา (Voluntary Service)

กลุ่มองค์กรกาชาดฯ ต้องให้ความช่วยเหลือด้วยจิตอาสา ไม่ใช่ด้วยความมุ่งหวังต่อสิ่งตอบแทนใด การทำงานอันเกิดจากแรงบันดาลใจของความมีมนุษยธรรม จะช่วยหล่อหลอมให้เกิดความเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกันในหมู่เครือข่ายอาสาสมัครสภากาชาดและสภาเสี้ยววงเดือนแดงทั่วโลก และทำให้ผู้ประสบภัยได้รับความช่วยเหลือที่มีประสิทธิภาพ การมีเครือข่ายอาสาสมัครยังช่วยให้ได้ข้อมูลจากชุมชนที่เป็นประโยชน์ต่อการช่วยเหลือผู้ประสบภัย และช่วยให้สภากาชาดและสภาเสี้ยววงเดือนแดงในแต่ละประเทศเข้าถึงหมู่บ้านและชุมชนท้องถิ่น ตลอดจนช่วยเหลือชุมชนให้เข้มแข็งและมีศักยภาพในการดูแลตนเองได้

ความเป็นเอกภาพ (Unity)

ความเป็นเอกภาพ หมายความว่า แต่ละประเทศจะต้องมีสภากาชาดหรือสภาเสี้ยววงเดือนแดงเพียงหนึ่งเดียวที่ดำเนินงานด้านมนุษยธรรมครอบคลุมทั่วทุกพื้นที่ในประเทศ ทั้งในเขตเมืองและพื้นที่ชนบทห่างไกล นอกจากนี้ยังต้องเปิดรับอาสาสมัครและเจ้าหน้าที่ ตลอดจนคณะกรรมการบริหารจากทุกกลุ่มชาติพันธุ์และจากทุกภาคส่วนของสังคม โดยไม่แบ่งแยกเชื้อชาติ เพศ ชนชั้น ศาสนา ความเห็นทางการเมือง หรือบรรทัดฐานอื่นใด ทั้งนี้ เพื่อให้สภากาชาดและสภาเสี้ยววงเดือนแดงทำงานได้อย่างเป็นเอกภาพในทุกประเทศและชุมชน ตลอดจนส่งเสริมความเข้าใจและสันติภาพระหว่างกันได้

ความเป็นสากล (Universality)

ความเป็นสากล หมายความว่า หน่วยงานในกลุ่มองค์กรกาชาดฯ ทั่วโลกล้วนมีสถานะและขอบเขตความรับผิดชอบเท่าเทียมกัน ตลอดจนมีหน้าที่ช่วยเหลือซึ่งกันและกัน หน่วยงานในกลุ่มองค์กรกาชาดฯ ต้องมีการประสานงานระหว่างกันในระดับสากลเพื่อให้รับมือกับวิกฤติการณ์ได้ อีกทั้งยังต้องมีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้เพื่อการพัฒนาร่วมกัน ความเป็นสากลในอีกแง่หนึ่ง จึงหมายถึงผลของความผิดพลาดหรือการละเลยต่อการปฏิบัติตามหลักการกาชาดของหน่วยงานใดภายใต้กลุ่มองค์กรกาชาดฯ ย่อมส่งผลโดยรวมต่อทั้งกลุ่มองค์กรกาชาดฯ นอกจากนี้ หลักการความเป็นสากลยังหมายถึง การที่กลุ่มองค์กรกาชาดฯ จะมีสิทธิออกเสียงและแสดงความคิดเห็นภายในกลุ่มอย่างเท่าเทียมกัน โดยไม่คำนึงถึงขนาดหรือจำนวนบุคลากรที่มี