افغانستان چهار دهه جنگ مسلحانه را پشت سر گذاشته و به طور خاص در برابر حوادث طبیعی و تأثیرات منفی تغییرات اقلیمی آسیبپذیر است. این وضعیت چالشهای اقتصادی را ایجاد کرده و به سکتور زراعتی کشور که همچنان منبع اصلی معیشت برای نزدیک به ۸۰ درصد افغانها است، تأثیر گذاشته است.
معیشت زراعتی یکی از بزرگترین قربانیان رویدادهای اقلیمی شدید مانند خشکسالیها، بارندگیهای غیرموسمی و سیلابها بوده است که منجر به از بین رفتن محصولات زراعتی، کاهش حاصلات و بر اساس پیشبینی طبقهبندی یکپارچه امنیت غذایی وخامت ناامنی غذایی برای بیش از ۱۴ میلیون نفر شده است، در سال ۲۰۲۵. کمیته بینالمللی صلیب سرخ (آی سی آر سی) برای کمک به احیای زارعین افغان چندین ابتکار هدفمند را به اجرا گذاشته است.
“دهقانان و جوامعی که بر زراعت متکی هستند با وضعیت وخیمی روبهرو اند و چالشها تهدید میکنند که ناامنی غذایی موجود را بدتر سازند”، کاترینا ریتز، رئیس هیأت نمایندگی آی سی آر سی در کابل گفت.
وی افزود: “هر دهقان با مشکلات بزرگی دست و پنجه نرم میکند و این دشواریها میتواند بر تمام جوامع تأثیر گذاشته و پیامدهای فاجعهباری به دنبال داشته باشد. پایداری سکتور زراعت و رفاه جوامع به هم پیوسته اند و این موضوع ضرورت عاجل رسیدگی به این مسایل را برای جلوگیری از وخامت بیشتر بحران غذایی برجسته میسازد.”.
حمایت مالی از دهقانان در میان چالشهای زراعتی
برای کمک به دهقانان در غلبه بر مشکلات مرتبط با زراعت، به 1،229 خانواده در ولسوالیهای پریان و شتل ولایت پنجشیر کمک نقدی برای آمادهسازی زمین، تهیه مواد زراعتی و علوفه ارائه شد. (عکس: آی سی آر سی)
در سال ۲۰۲۴، آی سی آر سی به بیش از ۵۰،۰۰۰ دهقان افغان کمک نقدی برای خرید مواد ضروری مانند تخم بذری، کود و ابزارآلات به منظور بهبود حاصلدهی زمین ارائه کرد و در ولسوالی شتل، حدود ۷۰۰ دهقان از این ابتکار بهرهمند شدند.
“خانواده ما پیش از دریافت این کمک، از لحاظ مالی با مشکلات زیادی مواجه بود. این کمک نقدی زندگی بسیاری از مردم قریه ما را تغییر داده است.”، این را عزیز آغا، یک دهقان ۲۷ ساله و نانآور خانواده شش نفری در ولسوالی شتل، بیان کرد.
حبیبالله یکی از ۱،۰۹۴ دهقان ولسوالی دهبالای ولایت ننگرهار است که کمک مالیآی سی آر سی را دریافت کرده است. (عکس: آی سی آر سی)
حبیبالله که با خانواده ۱۴ نفری خود در ولسوالی دهبالای ولایت ننگرهار زندگی میکند، توضیح داد: “من و خانوادهام به حاصلات این زمین وابسته هستیم و عاید روزانه ما به طور متوسط حدود ۶۰ افغانی است. زمینهای زراعتی قریه ما در اثر سالها جنگ آسیب دیده و اکنون حاصلدهی آن مانند گذشته نیست. با کمک آی سی آر سی تخم بذری خریداری کردم و زمینی را که در اثر بمبارانها پر از چاله شده بود، ترمیم نمودم.”
سالها درگیری، ولسوالی دهبلا را به شدت آسیب رسانده و فعالیتهای زراعتی را مختل کرده و دسترسی به منابع ضروری زراعتی را محدود ساخته است. با مشکلات اقتصادی اضافی مانند کمبود فرصتهای کاری و دشواری دسترسی به بازارها، بسیاری از دهقانان در آمادهسازی زمینهایشان برای کشت با چالشهای بزرگی مواجه بودند. پس از حمایت آی سی آر سی، این جوامع اکنون منابع لازم برای احیای مزارع شان را در اختیار دارند که موجب تقویت امنیت غذایی و معیشت شان شده است.
ترمیم سیستمهای آبیاری برای بهبود دسترسی به آب در جوامع
دههها جنگ مسلحانه بسیاری از کانالهای آبیاری را تخریب کرده است که این امر توانایی دهقانان را برای حفظ محصولات زراعتی کاهش داده است. برای مقابله با این چالش، آی سی آر سی با جوامع محلی همکاری نزدیک میکند تا منابع حیاتی آب را بازسازی کرده و آبیاری قابل اطمینانی برای زمینهای زراعتی را فراهم سازد.
در سال ۲۰۲۴، بیش از ۲۷،۰۰۰ کارگر از طریق ۱۶ پروژه مبتنی بر جامعه برای ترمیم سیستمهای آبیاری، ساخت دیوارهای محافظتی در برابر سیلاب و پاکسازی کانالها در ۱۱ ولایت استخدام شدند. این برنامهها برای آنان فرصتهای کاری کوتاهمدت فراهم کرده و هزاران نفر را از طریق بهبود عرضه آب مستفید ساخته است.
بیش از ۲۴۰ کارگر محلی در پاکسازی یک کانال آبیاری شرکت کردند که باعث شد ۷۱۰ خانواده در قریه سرخسال ولسوالی پریان ولایت پنجشیر از آن مستفید شدند. (عکس: آی سی آر سی)
” حاجی شاه ولی، یکی از باشندههای قریه سرخسال، چنین گفت :”ما با مشکلات مالی زیادی روبه رو بودیم، به ویژه در جریان زمستانهای سخت. پروژه کمیته بینالمللی صلیب سرخ نه تنها برای ما منبع عایداتی فراهم کرد بلکه منبع حیاتی آب برای زمینهای زراعتی ما را نیز احیا نمود. قبلاً به دلیل مدیریت ضعیف، آب ضایع میشد. اکنون که کانال به درستی کار میکند، اطمینان دارم که حاصلات گندم و کچالوی ما امسال درآمد خوبی برای ما خواهد داشت.”
یک کانال آبیاری برای جامعه گریخیل در ولایت ننگرهار ترمیم و بهبود داده شد. این جامعه پیش از این با سیلابهای موسمی، بیثباتی اقتصادی و کمبود مواد غذایی دست و پنجه نرم میکرد که این مشکلات در اثر دههها جنگ مسلحانه تشدید شده بود. (عکس: آی سی آر سی)
برای حمایت از جامعه گریخیل، آی سی آر سی با جمعیت هلال احمر افغانی همکاری کرد تا پروژه پاکسازی کانال را آغاز کند. این ابتکار برای ۱۷۵ نفر از اعضای جامعه زمینه کار را فراهم کرد و دسترسی به آبیاری را برای ۱،۴۰۰ دهقان بهبود بخشید.
ترمیم این کانال همچنان منافع اقتصادی گستردهتری به دنبال خواهد داشت و از قریههای همجوار و مرکز بازار اصلی ولسوالی پچیراگام حمایت خواهد کرد. با مدیریت بهتر آب، دهقانان قادر خواهند بود زمینهای خود را به شکل مؤثرتری کشت کنند، حاصلدهی خود را افزایش دهند و تواناییشان برای فروش محصولات در بازارهای محلی و فراتر از آن توسعه یابد.
ترویج زراعت پایدار
برای حمایت از روشهای زراعت پایدار و کاهش ضایعات پس از برداشت، آی سی آر سی جلسات آموزشی تخصصی برای دهقانان برگزار کرد که بر بهترین روشها در مدیریت پس از برداشت تمرکز داشت، تا دهقانان را در کاهش ضایعات غلهجات و بهبود کارایی ذخیرهسازی کمک کند.
در سال ۲۰۲۴، ۲۰۰ دهقان از ولایت کاپیسـا انتخاب و در زمینه مدیریت ضایعات پس از برداشت آموزش دیدند و برای ذخیره غلهجات به آنان سیلوهای فلزی توزیع شد. همچنان، به ۸۰ دهقان در ولسوالی پریان ولایت پنجشیر آموزش داده شد تا روشهای خوب زراعتی را ترویج کرده و آگاهی در مورد خطرات اقلیمی و محیط زیستی را افزایش دهند، به طوری که بتوانند دانش خود را با سایر دهقانان نیز شریک سازند.
از جمله اشتراککنندگان، عبدالمبین ۴۸ ساله از ولسوالی کوهستان حصه اول ولایت کاپیسا بود که گفت: “من در زمینه چندین تخنیک مهم زراعتی، به ویژه مدیریت ضایعات پس از برداشت، معلومات کافی نداشتم. اما آموزش پنجروزه آی سی آر سی بینشهای ارزشمندی به من داد که حالا با اعتماد کامل میتوانم در مزرعه خود به کار ببرم.”
دهقانان ولسوالیهای کوهستان حصه اول و حصه دوم ولایت کاپیسا ابزارآلات زراعتی دریافت کردند. (عکس: آی سی آر سی)
عبدالمبین همچنان دو سیلوی فلزی و ابزارآلات زراعتی برای بهبود کارایی زراعتی خود دریافت کرد. او افزود: “این سیلوها برای ذخیره حاصلاتم بسیار مفید بودهاند و ابزارها کارم را در جریان و بعد از برداشت آسانتر ساختهاند. پیش از این پروژه، ضایعات پس از برداشت من بیش از ۴۰ درصد بود، اما اکنون این ضایعات به صفر رسیده است.”
جانیت ایدولوگ، که مسئول برنامههای امنیت اقتصادی آی سی آر سی در افغانستان است، گفت: “توانمندسازی دهقانان با دانش، ابزار و منابع مناسب، کلید ایجاد جوامع مقاوم است. ما نه تنها حاصل دهی زراعتی را بهبود میبخشیم، بلکه سیستم های حیاتی آبیاری را نیز بازسازی کرده و معیشت هزاران خانواده را تأمین میکنیم. با همکاری نزدیک با جوامع محلی و شرکای ما در جمعیت هلال احمر افغانی، ما به حمایت از جوامع افغانستان برای ساختن توانمندی، افزایش حاصلدهی زراعتی و تطبیق روشهای پایدار زراعتی برای آیندهای با امنیت غذایی بیشتر ادامه میدهیم.”