“ما از حمایت و رفتار کرامت‌آمیز با درگذشتگان پس از درگیری، بلایا یا سایر موقعیت‌های خشونت‌آمیز دفاع می‌کنیم…” – دنیس عبود، مدیر پزشکی قانونی منطقه‌ای کمیته بین‌المللی صلیب سرخ.

مقاله، اردن

آیا علوم پزشکی قانونی در کارهای بشردوستانه مفید است؟ چگونه و برای چه اهدافی اعمال می شود؟ برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این سؤالات و موارد دیگر، اخیراً با دنیس عبود، مدیر پزشکی قانونی منطقه‌ای کمیته بین‌المللی صلیب سرخ گفتگو کردیم.

گزیده‌هایی از این گفتگو:.

  • آیا می‌توانید به ما بگویید که علم پزشکی قانونی چیست؟

  علم پزشکی قانونی کاربرد علم در حوزه حقوق است. معمولاً به چارچوب قانونی بستگی دارد، خواه کاربرد علم در حقوق بین‌الملل بشردوستانه (IHL)، حقوق کیفری بین‌المللی، یا قوانین داخلی یک کشور خاص.

  • کمیته بین‌المللی صلیب سرخ چگونه و در چه شرایطی از پزشکی قانونی استفاده می‌کند؟

کمیته بین‌المللی صلیب سرخ تنها سازمانی در سطح بین‌المللی است که علم پزشکی قانونی را صرفاً برای اهداف بشردوستانه به کار می‌گیرد. ما در کمیته بین‌المللی صلیب سرخ، از اقدامات بشردوستانه پزشکی قانونی و آنچه که متضمن آن است صحبت می‌کنیم. از حمایت و رفتار آبرومندانه با درگذشتگان پس از درگیری، بلایا یا سایر موقعیت‌های خشونت‌آمیز دفاع می‌کنیم. یکی دیگر از کاربردهای اقدامات بشردوستانه پزشکی قانونی، روشن کردن سرنوشت و محل نگهداری افراد ناپدید شده و شناسایی بقایای انسانی ناشناس است. کمیته بین‌المللی صلیب سرخ در فرآیند جستجو، بازیابی، معاینه و شناسایی افراد تا تحویل اجساد به خانواده‌شان مشارکت دارد.

ما به مقامات کمک می‌کنیم تا ظرفیت‌های خود را در این زمینه تقویت کنند تا اطمینان حاصل شود که افراد گمشده به درستی شناسایی شده و برای آرامش به خانواده‌هایشان تحویل داده می‌شوند.

علاوه بر این، کمیته بین‌المللی صلیب سرخ از پزشکی قانونی در مستندسازی بدرفتاری در بازداشتگاه استفاده می‌کند و اینجاست که پزشکان قانونی که پروتکل استانبول را نوشته‌اند، پزشکان قانونی بسیاری را در سراسر جهان، از جمله پزشکان زندان، برای معاینه بازداشت‌شدگان آموزش دادند.

  • استفاده از پزشکی قانونی چگونه می تواند به حل مشکلات در یک درگیری مسلحانه کمک کند؟

به عنوان مثال، کمیته بین‌المللی صلیب سرخ، بیش از پانزده سال است که ریاست سازو کار سه جانبه پس از مناقشه بین عراق و کویت را بر عهده دارد. در این ساز و کار سه جانبه، از شواهد پزشکی قانونی برای شناسایی بقایای انسانی استفاده می‌شود که به درگیری های دهه هشتاد بازمی‌گردد. مثال دیگر نقش کمیته بین‌المللی صلیب سرخ در وضعیت درگیری در یمن است، جایی که ما با مقامات در مورد مدیریت صحیح و کرامت‌آمیز کشته‌شدگان گفت‌وگو می‌کنیم تا اطمینان حاصل کنیم که آنها به خوبی مستند شده و به طور موقت تا زمانی که امکان شناسایی وجود داشته باشد، ذخیره می‌شوند. علاوه بر این، کمیته بین‌المللی صلیب سرخ به طرف‌های درگیری کمک می‌کند تا انتقال کرامت‌آمیز اجساد بین یکدیگر را سازمان دهند.

علاوه بر این، در 10 سال گذشته در عراق، واحد پزشکی قانونی کمیته بین‌المللی صلیب سرخ با طرف‌های درگیر برای اطمینان از ساز و کار مناسب برای روشن شدن سرنوشت و محل نگهداری تعداد بالای افراد ناپدید شده در عراق درگیر بوده است.

همچنین، کمیته بین‌المللی صلیب سرخ در مورد مهاجرانی که از هم جدا می‌شوند، می‌میرند یا در مسیرهای مهاجرت گم می‌شوند، فعالیت می‌کند. از پزشکی قانونی برای اطمینان از اینکه مهاجران متوفی نیز به درستی مدیریت شده و با آنها با کرامت رفتار می‌شود تا زمانی که اجساد شناسایی و به خانواده هایشان بازگردانده شوند، استفاده می شود.

یکی دیگر از کاربردهای پزشکی قانونی در کمیته بین‌المللی صلیب سرخ در برنامه‌ریزی واکنش به کشتار جمعی است. واحد پزشکی قانونی صلیب سرخ تضمین می‌کند که پس از یک بلای طبیعی خاص، درگیری، یا هر موقعیت خشونت آمیز دیگر، برنامه‌های مناسب واکنش به مرگ جمعی تنظیم و اجرا می‌شود.

  • از رضایتی که نقش‌تان به شما می‌دهد بگویید؟

چیزی که در این شغل به من لذت می‌دهد این است که می‌توانم از علم در زمینه‌های بشردوستانه استفاده کنم. ما به علم برمی گردیم و دلیل اینکه من در وهله اول پزشکی قانونی را مطالعه کردم این است که معتقدم خود علم بی‌طرف و بی‌غرض است، بنابراین، استفاده از علم برای اهداف بشردوستانه، بی‌طرفی کاری را که انجام می‌دهیم بهبود و افزایش می‌دهد و رویکردی علمی برای پیش‌بینی و پاسخ به حوادث در مقیاس بزرگ را تضمین می‌کند که نیاز به یک واکنش بشردوستانه دارد. رضایت دیگری که دارم،از خانواده‌هایی دریافت می کنم که پس از سال‌ها انتظار برای اعضای خانواده گمشده خود  به آرامش دست می‌یابند.

علاوه بر این، کار در زمینه‌های مختلف برای اطمینان از پاسخ‌دهی به تلفات جمعی بخش بسیار مهمی از کار من است و رضایت من را از اجرای آن در هر زمان که لازم باشد به ارمغان می‌آورد، زیرا یک واکنش مناسب از گم شدن افراد جلوگیری می‌کند و اطمینان می‌دهد که خانواده‌ها مورد احترام قرار می‌گیرند و در مورد عزیزان‌شان پاسخ‌هایی ارائه می‌شود.

  • آینده علم پزشکی قانونی چگونه است؟

در این منطقه هنوز ظرفیت سازی زیادی باید انجام شود. ما سعی کرده‌ایم برنامه‌های آکادمیک در پزشکی قانونی ایجاد کنیم تا اطمینان حاصل کنیم که کسانی که در زمینه خاورنزدیک و میانه در حال تمرین علم پزشکی قانونی هستند به آموزش مناسب برای افزایش مهارت‌های خود دسترسی دارند و می‌توانند بر اساس آنها عمل کنند. به همین دلیل است که ما در حال حاضر با مقامات پزشکی قانونی یکی از کشورهای منطقه که اکنون تجربه‌ای طولانی مدت در شناسایی انسان در مجموعه‌های پزشکی قانونی دارند، کار می‌کنیم تا از تخصص آنها استفاده کنیم و از طریق میزگردها و بحث با پزشکان و دانشگاهیان درباره آن، در منطقه ظرفیت ایجاد کنیم تا ببینیم چگونه می‌توانیم برنامه‌ای بسازیم که برای این منطقه و به زبان عربی مفید باشد. کمیته بین‌المللی صلیب سرخ در تلاش است تا یک مرکز تخصصی پیرامون مسائل افراد جدا شده، کشته‌شدگان و مفقودین این منطقه ایجاد کند. این مرکز امیدوار است به مقامات، خانواده‌ها و جوامع کمک کند تا به مسائل مربوط به کسانی کمک کند که در درگیری‌ها، بلایا، مهاجرت یا سایر موقعیت‌های خشونت آمیز از هم جدا می‌شوند، می‌میرند یا مفقود می‌شوند.